Söylendiği gibi, bir resim bin kelimeye bedel. Astronomlar da bu kıymetli düsturun kendilerince bir varyasyonuna sahipler: bir spektrum bin resme bedel. Teknik anlamda, bir spektrum, bir cisim tarafından, genelde tüm elektromanyetik spektrumun sınırlı bir bandı üzerinde yayınlanan ışığın dalga boyu dağılımının ölçüsüdür. Daha sıradan biçimde bu, Güneş gibi parlayan bir cisim tarafından yayınlanan ışığın ayrı ayrı dalga boylarını gerçekten görebildiğimiz bir gökkuşağıdır. Spektrumların analizi astronomların, Evren’in mümkün olan en bütünlüklü görüntüsünü oluşturmalarına yardımcı olur ve yıldızlarla galaksilerin sıcaklıklarını anlamamızı, neyden yapıldıklarını belirlememizi ve nasıl hareket ettiklerini görmemizi sağlar. Yukarıdaki görsel, yüksek enerji astronomlarının Evren’e bakışımızı mükemmelleştirmemize yardım etmek için kullanacakları yeni bir aracı gösteriyor. Bu gözlemevinin adı XRISM, yani X-Işın Görüntüleme ve Spektroskopi Görevi. XRISM, tek bir X-ışın fotonunun dalga boyunu belirlemek için tamamıyla farklı bir teknoloji kullanıyor: bir X-ışın fotonu XRISM’in detektörlerinden birisine çarptığına akıl almaz derecede küçük bir miktar ısı aktarıyor ve XRISM bu küçük sıcaklık artışını ölçerek X-ışın fotonunun dalga boyunu çok yüksek bir isabetle belirleyebiliyor. XRISM’in detektörleri, mutlak sıfır noktası civarında tutulması gereken özel süperiletken maddelerden yapıldı. XRISM’in teknolojisi bilim insanlarına, yüksek enerji astrofizik cisimleri, özellikle de süpernova kalıntıları ve yıldız ya da galaksi kümeleri gibi geniş cisimler tarafından yayınlanan X-ışın spektrumunun en detaylı görüntüsünü sunuyor. XRISM bir Japon-Amerikan ortak X-ışın astronomisi görevi ve 2020’de Japonya tarafından fırlatılması planlanıyor.
Görsel: ISAS/JAXA