Güneş gibi yıldızlar, çekirdeklerinde hidrojeni helyuma kaynaştırarak enerji üretirler. Bu termonükleer füzyon işlemi bu yıldızların, gelişmiş yaşam formlarına evrimleşme şansı vermeye yetecek kadar bir süre, milyarlarca yıl boyunca kararlı şekilde parlamalarını sağlayan devamlı bir süreçtir. Ama bir noktada böyle yıldızlar yakıtlarını tüketirler. Bu, yaklaşık 5 milyar yıl içinde Güneşimizin de başına gelecek. Nükleer yanma yaşamının sonlarına doğru, yıldız önceki boyutlarının birkaç yüz katına genişler ve yıldızdan uzağa sürüklenip (atılan gaz ve tozun gezegenler ya da gezegen oluşumuyla doğrudan bir bağlantısı olmadığı için, uzun astronomik yanlış adlandırmalar listesindeki bir başka madde) gezegenimsi nebula adı verilen, görsel olarak büyüleyici bir yapı oluşturan dış atmosferini kaybetmeye başlar. Yıldız çekirdeğinin merkezdeki kalıntısı zamanla, ışıldayan, sıcak, Dünya boyutlarında, yoğun bir beyaz cüce halini alır. Bu merkezi “yıldız” ilk ortaya çıktığında o kadar sıcaktır ki (yaşayan yıldızın yaklaşık 5 ila 10 katı kadar daha yüksek yüzey sıcaklıkları) muazzam miktarda enerjik morötesi radyasyon üretir. Bu radyasyonun epey büyük bir etkisi vardır ve saatte milyonlarca kilometrelik hızlarla yıldızdan dışarı doğru esen kuvvetli bir yıldız rüzgarına güç verir. Bu güçlü rüzgar nihayetinde gezegenimsi nebuladaki yavaş hareket eden maddeyi yakalar ve süpersonik şekilde çarpışır, kinetik enerjiyi ısıya dönüştürür, şokla ısınan gazın sıcaklığını milyonlarca dereceye yükseltir, X-ışınlarında parlayan, rüzgarın şişirdiği bir kabarcık oluşturur. Yukarıdaki görsel, IC 4593 adlı gezegenimsi nebulanın, Hubble Uzay Teleskobu’ndan bir optik görüntüsü. IC 4593’ün Chandra X-ışın Gözlemevi tarafından görülen X-ışın emisyonu mor renkte gösteriliyor. Chandra’nın gördüğü X-ışın emisyonu, merkezi yıldızın rüzgarıyla gezegenimsi nebuladaki madde arasındaki güçlü çarpışmanın ürettiği, milyon derecelik sıcak kabarcığı gösteriyor. Bu kabarcık, Plüton’un yörüngesinin 10 katından daha büyük.
Görsel: X-ışın: NASA/CXC/UNAM/J. Toal‡ et al.; Optik: NASA/STScI