Kuasarlar, galaksinin radyasyonunun büyük bölümünün merkezin yakınındaki küçük bir bölgeden geldiği galaksilerdir. Bu muazzam radyasyon taşması, Güneş Sistemimizin sınırları içine kolayca sığabilecek kadar küçük, ama milyonlarca, hatta milyarlarca Güneş’e denk bir kütle içeren bir cisim, bir süperdev kara delik tarafından üretilir. Bu süperdev kara delikler (kendi galaksimiz içindeki uyuklayan, 4 milyon Güneş kütleli canavarın aksine) aktif şekilde çevrelerinden madde biriktiriyorlar, madde karşı konulamaz şekilde kara deliğin kütle çekim kuyusuna doğru ilerlerken kütle çekimsel potansiyel enerjiyi büyük miktarlarda radyan enerjiye dönüştürüyorlar. Bu maddenin büyük kısmı, bir daha asla görülmemek üzere kara deliğe düşüyor. Ama bazen maddenin bir bölümü, galaksilerarası uzaya doğru, kara delikten uzağa giden bir parçacık jetine binip bu ümitsiz kaderden kaçar. Bazı kara delikler bu jetleri oluştururken diğerlerinin oluşturmamasını belirleyen nedir? Chandra X-ışın Gözlemevi, XMM-Newton X-ışın gözlemevi ve ROSAT’tan X-ışın verilerinin kullanıldığı 700’den fazla kuasarın yeni ve büyük bir incelemesi, bu parçacık jetlerinin üretilmesi için önemli bir bileşenin, kara deliğin çevresindeki dönen madde diskine yakın dağınık, çok sıcak gazın varlığı olduğunu gösteriyor. Bu dağınık sıcak gaz, ya da “X-ışın koronası”, kendini belli eden X-ışın emisyonuyla tespit edilebiliyor. Yeni çalışma, hem X-ışın koronasının, hem de jetlerin, kara delik tarafından biriktirilen sıcak madde içinde oluşan güçlü manyetik alanlarla bağlı olduğu anlamına geliyor. Yukarıdaki görsel, bir süperdev kara deliğe doğru dönerek giden madde diskinin illüstrasyonu ve kara deliği çevreleyen X-ışın koronasıyla diskin iki tarafından dışarı akan parçacık jetini gösteriyor. Beyaz çizgiler manyetik alanın koronayı ve jeti sardığını ima ediyor.
Görsel: NASA/CXC/M. Weiss