20 yıldan uzun süre önceki fırlatılışından bu yana Chandra X-ışın Gözlemevi tarafından yapılan pek çok bilimsel keşif, ileri X-ışın optik sistemi, Yüksek Çözünürlüklü Ayna Tertibatı (HRMA) olmasaydı mümkün olmazdı. HRMA, şimdiye kadar üretilen ya da bir uzay aracında uçurulan en gelişmiş X-ışın ayna sistemi. X-ışın görüntülemesi, görünür ışığı görüntülemekten çok daha zordur çünkü en düşük enerjili X-ışınlarının enerjisi bile, görünür fotonların enerjisinden yüzlerce kat daha fazladır. Yüksek enerjilerinden dolayı X-ışın fotonlarını bir aynadan etkili şekilde yansıtmanın tek yolu, X-ışınının aynaya çok dar bir açıyla çarpıp ayna yüzeyinden bir taşın göl yüzeyine çarpıp sekmesine benzer şekilde sekmesidir. HRMA gibi X-ışın ayna sistemleri bu nedenle, içinde eş merkezli daha küçük variller bulunan büyük bir varil şeklindedir. HRMA bu eş merkezli, varil şeklindeki aynalardan dört çift bulunduruyor, böylece varilin ekseninden geçen X-ışınları saptırılıp HRMA’nın on metre kadar gerisinde, Bilim Cihazı Modülü’nün bir parçası olan hassas görüntüleme detektörlerindeki bir odağa taşınabiliyor. Chandra’nın X-ışın aynaları mümkün olan en güzel X-ışın görüntülerini oluşturabiliyor çünkü bu aynalar istisnai şekilde büyük ve pürüzsüzler. Chandra’nın aynaları ilk başta aşırı bir kesinliğe şekillendirildiler, daha sonra aynalarda birkaç atomdan daha büyük bir çıkıntı olmayacak şekilde perdahlandılar. Bu Dünya’nın, en yüksek daha birkaç metreden daha yüksek olmayacak şekilde düzleştirilmesine benzetilebilir. Chandra’nın aynaları aynı zamanda istisnai şekilde temizler: fırlatma sırasında, normal bir bilgisayar ekranı kadar alanda bir taneden daha fazla toz taneciği bulunmuyordu. HRMA’yı oluşturan aynalar bu güne kadar yapılanların en kesini, en düzü ve en temizi, bu sayede de Chandra bize X-ışın Evreni’nin en keskin ve temiz görüntülerini sağlıyor.
Görsel: CXC/SAO/NASA