Kozmik ışınlar kuvvetli, doğal parçacık hızlandırıcılar tarafından üretilen gizemli kopmuş atom parçalarıdır. Bu atomları neyin kopardığını ve neyin hızlandırdığını tam olarak bilmiyoruz. Çünkü kozmik ışınlar elektrik yüklüler ve Samanyolu manyetize olmuş durumda. Kozmik ışınlar Galaksi’de hızla ilerledikçe yolları Samanyolu’nun karmaşık manyetik alanı tarafından değiştirilir, bu yüzden Dünya’ya ulaştıklarında dış uzayda nereden geldiklerini anlamak imkansızdır. İtinalı bir tümden gelimle bu kozmik ışın kaynaklarından bazılarını, Güneş’in patlamalarını, süpernovaları ve şimdi de hepsi kozmik ışınlar üreten dev çiftlerdeki rüzgarların muazzam çarpışmalarını tanımladık. Kozmik ışın kaynakları aynı zamanda yüksek enerji gama ışınları üretir ve bunun yanında nötrinolar da üretiyor olmalılar. Bildiğimiz en düşük kütleli temel parçacıklar arasında olan, uzayda neredeyse ışığa yakın bir hızda uçan ve tespit edilmesi aşırı derecede zor olan nötrinolar bazen “hayalet parçacıklar” olarak da adlandırılırlar. Nötrinolar aynı fotonlar gibi elektriksel nötrlerdir, bu yüzden kozmik ışın hızlanmasıyla üretilen bir nötrino doğrudan kaynağına işaret eder. Bugüne kadar ilk defa, 22 Eylül 2017’de, IceCube nötrino gözlemevi Samanyolu’nun ötesinde kozmik ışın hızlanmasıyla ilişkili bir nötrino tespit etmişti. IceCube bir kilometre küplük Antarktika buzunu dev bir nötrino detektörü olarak kullanıyor. IceCube tarafından tespit edilen nötrino, gökyüzünde bir blazarın, yani kara delik muazzam miktarlarda galaktik maddeyi yuttukça güçlü ve dar bir parçacık huzmesi üreten bir süperdev kara deliğe ev sahipliği yapan dev bir eliptik galaksinin bulunduğu bölgeye işaret ediyor. Blazarlar parçacık huzmesinin doğrudan Dünya’ya doğrulduğu bir yönelimdeler (ama o kadar uzaktalar ki bizim için hiçbir tehlike teşkil etmiyorlar). IceCube tarafından nötrinonun tespit edilmesiyle neredeyse aynı anda bu blazarın gama-ışın emisyonu NASA’nın Fermi Gama Işın Uzay Teleskobu tarafından tespit edildi ve bu kaynaktan gelen çok yüksek enerji gama radyasyonu da yine yerdeki MAGIC gözlemevi tarafından algılandı. Yukarıdaki görsel, Dünya’ya çarpan nötrinoları ve gama ışınlarını üreten blazar jetindeki yüklü parçacıklarının hızlanmasının bir illüstrasyonu. Bu gözlemler ilk kez aktif bir galakside yüksek enerji radyasyonun ve nötrinoların üretimini doğrudan birbirlerine bağlıyor. Çarpışan nötron yıldızlarının kütle çekim dalgalarının ve elektromanyetik radyasyonunun gözlemi gibi bu keşif de Evren’i araştırmakta çoklu haberci astronomisinin artmakta olan önemini gözler önüne seriyor.
Görsel & Referans: IceCube Collaboration/Google Earth: PGC/NASA U.S. Geological Survy Data SIO,NOAA, U.S. Navy, NGA, GEBCO Landsat/Copernicus