Yıllık Arşiv: 2017

Kainat kendini pek çok ahenkli yolla süsler. Bu yollardan bazıları bu görselde gösteriliyor. Bu görüntü galaksimizin, INTEGRAL gama-ışın gözlemevinin 10 yıllık gözlemlerine dayanan bir yorumu. Bu 10 gözlem yılında INTEGRAL, X-ışın çiftleri, kara delikler, nötron yıldızları ve diğer garip...

Evren’in tarihinde uzun süre önce yaşamın var olamayacağı bir zaman vardı. Bu, Büyük Patlama’dan yaklaşık 380,000 yıl sonra, ilk yıldızlar oluşmadan önce, maddesel Evren neredeyse tamamen hidrojen ve helyumdan oluştuğundaydı. Ama ilk yıldızlar oluştuğunda termonükleer füzyonla ve aynı zamanda...

Süpernova patlamaları çoklukla, Evren’i hidrojen ve helyumdan daha kompleks kimyasal elementlerle zenginleştirmekten sorumludur. Bu şiddetli patlamalar yıldızlararası çevreye kimyasal elementleri dağıtır (ve süreç sırasında yeni elementler hazırlar). Ve süreç yıldız patlamasıyla sona ermez: dev yıldızların patlamasından geriye kalan nötron...

Gama-ışın gökyüzü sırlarla dolu ve astronomlar ve de diğer meraklı kişiler orada ne olduğunu bilmek istiyorlar. Evren’de etrafta uçan tüm “Tanımlanamayan Gama-ışın Cisimleri’ni” tanımlamak adına gökyüzünü Gama-ışınlarında görüntülemek için çok sayıda girişimde bulunuldu. Bu kaynaklara bu kadar çok ilgi...

Jüpiter Güneş Sistemimizdeki en büyük ve en ağır gezegendir. Diğer tüm gezegenlerin toplamından daha fazla, Dünya’nın neredeyse 318 katı kadar ağırdır. Artık, diğer güneş sistemlerinde de Jüpiter büyüklüğünde başka gezegenler bulunduğunu, bu yüzden Jüpiter’e benzer büyük, ağır gezegenlerin oluşumununun...

Bir ışık dalgası, tüm diğer dalgalar gibi, bir dizi özelliğe sahiptir: bir dalga boyu (tepeden tepeye mesafe); şiddet (dalga tepelerinin büyüklüğüne bağlı); ve dalganın salındığı düzlemi tarif eden bir polarizasyon. Dalga boyu ve şiddet, dalgayı üreten fiziksel sürece dair...

Evren’deki maddenin büyük bölümü, artık biliyoruz ki; muhtemelen henüz tespit edilemeyen bir çeşit atom altı parçacık olan, gizemli “karanlık madde” formunda. Her gün karşılaştığımız (protonlar, nötronlar ve diğer baryonlardan oluşan) normal türdeki madde, Evren’in toplam kütle içeriğinin yalnızca küçük...

Kara delikler açgözlü yiyiciler olabilir. Kara deliğin olay ufkuna fazla yaklaşan madde içerisine düşer, kara deliğin kütlesini arttırır, Evrenimizden kaybolur ve olay ufkunun alanını genişletir. Ancak kendinizi, kara deliğin güçlü kütle çekimi tarafından çekildiğiniz talihsiz bir durum içerisinde bulacak...

Kütle çekim dalgası patlaması GW 170817, ilk olarak Fermi Gama-ışın Uzay Teleskobu tarafından bir Gama-ışın patlaması, GRB170817A olarak duyuruldu ve dolayısıyla “çoklu haberci” astrofiziği dönemini başlattı. Bu olay, artık biliyoruz ki; iki nötron yıldızının birleşmesinden, çoğu novadan neredeyse 1000...

17 Ağustos 2017’de tespit edilen ve bir Gama-ışın patlamasıyla neredeyse eş zamanlı olan kütle çekim dalgası olayı tarih yazan bir olaydı. Üç kütle çekim dalgası gözlemevinin birlikteliğinin yanında Fermi ve INTEGRAL’in Gama-ışın verileri kullanılarak olay için gökyüzünde tam bir...

Dev yıldızlar (kütlesi Güneş’ten 8 veya daha fazla kat büyük olanlar) sıklıkla birbirleri etrafında dönen kütle çekimsel olarak bağlı çiftler içerisinde meydana gelirler. Kaçınılmaz olarak, bu çiftlerde yıldızlardan bir tanesi, yoldaşından daha önce nükleer yakıtının sonuna gelerek çökecek ve...

Samanyolumuzun da bir üyesi olduğu galaksilerin Yerel Grup’unun uzak bir köşesinde, garip bir cüce galaksi var. Bu galaksi, onu ilk kez inceleyen üç astronomun (Max Wolf, Knut Lundmark ve Philibert Jacques Melotte) onuruna  Wolf-Lundmark-Melotte (ya da kısaca WLM) olarak...

Avrupa Kütle Çekim Gözlemevi, ya da EGO, kütle çekim dalgalarını, yani uzay zamanda çok büyük cisimlerin hızlanmasıyla oluşan dalgalanmaları tespit etmek için çalışan yeni bir işbirliği. Bu küçük dalgalanmalar, Einstein’ın kütle çekim teorisi Genel Görelilik’te öngörülmüştü. EGO işbirliği, ABD’de...

Kozmik ışınlar, atomların ışığa yakın hızlarda seyahat eden ve dış uzaydan Dünya’nın üzerine yağan kopmuş parçalarıdır. Bu pozitif yüklü atom çekirdekleri, hala tam olarak tanımlanmamış ve anlaşılamamış çok güçlü süreçlerde ekstrem enerjilere yükseltilir ve hızlandırılırlar. Özellikle gizemli olanlar aşırı...

Dev yıldızlar, merkezlerindeki nükleer yangınların yakıtı tükendiğinde, çökerek yaşamlarının sonuna başlarlar. Bir zamanlar yıldızın merkezi termonükleer enerji santrali tarafından üretilen dışarı doğru basıncın karşı koyduğu ve dengelediği kütle çekim, artık üstün gelmektedir ve yıldızın kendi üzerine düşmesine sebep olur....

Gökyüzünü tarayarak geçirdiği (neredeyse her 3 saatte bir tam gözlem elde ettiği) 9 yıl boyunca Fermi Gama-ışın Uzay Teleskobu tuhaf ve olağanüstü cisimler ve olaylar gözlemledi: Samanyolu içerisindeki süper kabarcıklar; başka bir galaksideki dönen bir yüksek enerji nötron yıldızı;...

Galaksilerdeki hızlı yıldız oluşumu komşu galaksiler arasındaki çarpışmalarla etkinleşebilir. Bu çarpışmalar, çarpışan galaksilerdeki çevresel gazda şokları tetikleyebilir ve bazı gaz bulutlarının hızla yıldızlara sıkışmasına sebep olur. Samanyolu’na nispeten yakın en aktif yıldız oluşturan galaksilerden bir tanesi, her yıl 10...

Yıldız oluşumu nispeten yavaş bir süreç olarak gerçekleşebilir, ama bazı çevreler alışılmadık, hızlı, belki de galaksiler arasındaki çarpışmaların sebep olduğu ani yıldız oluşumu patlamaları yaşar. Bu patlamalarda oluşan parlak, nadir, dev yıldızların gruplarının incelenmesi, yıldız oluşumunun çeşitli kozmik ortamlarda...

Güneş atmosferinin tacına, yani en dış bölgesine, korona adı verilir. Korona milyonlarca dereceyi aşan sıcaklıklarıyla aşırı şekilde sıcaktır ve Güneş’in görünebilir yüzeyinin hemen üzerinde uzaya doğru akar. Korona oldukça dinamiktir ve Güneş’in leke çevrimiyle ve de çok daha kısa...

Bir yüzyıldan uzun süre önce Victor Hess tarafından keşfedildiklerinden beri kozmik ışınların kökeni bir gizem olarak kaldı. Kozmik ışınlar, inanılmaz enerjilere hızlanmış atomların kopmuş parçalarıdır (elektronlar, protonlar, atom çekirdekleri ve diğer atomaltı parçacıklar). Bu küçük parçacıklardan bazıları o kadar...