Evrenin ürettiği en yüksek enerji radyasyonunu gözlemek özgün teknikler, biraz da pratik zeka gerektiriyor. Compton Gama-Işını Gözlemevi, AGILE, INTEGRAL, Swift ve Fermi Gama-Işını Uzay Teleskopu gibi yörüngede bulunan uydu gözlemevleri, yüksek enerji kaynaklarını oluşturdukları gölgelere bakarak ya da radyasyonu maddeye dönüştürerek ve parçacıkların izlediği yolları takip ederek gözlüyor. HESS ve VERITAS gibi diğer gözlemevleri ise derin uzaydan gelen yüksek enerji fotonlarını tespit etmek için aslında Yer’in atmosferini kullanıyor. Yüksek İrtifa Su-Cherenkov Gama-Işını Gözlemevi (HAWC) bu yüksek enerji gözlemevleri içerisinde belki de en sıradışı olanı. Meksika, Puebla yakınlarındaki Sierra Negra volkanının yanında, 4100 metrede kurulu HAWC, her birinin içinde sofistike ışık detektörleri olan dört adet fotokatlandırıcı tüp bulunan 4 metre yüksekliğe ve 7,3 metre çapa sahip 300 adet oluklu çelik tank kullanıyor. Su tanklarına giren yüksek enerji fotonları ve yüklü parçacıklar fotokatlandırıcı tüpler tarafından tespit edilebilen yaklaşık 41 derecelik bir koni içinde, Cherenkov radyasyonu adı verilen özel bir tür mavi ışık üretiyorlar. HAWC gökyüzünde aynı anda 15 derecelik bir bölgeyi kapsıyor ve Yer’in dönüş hareketi de gökyüzünde büyükçe bir bölgenin taranmasına yardımcı oluyor. Görsel, HAWC’ın gökyüzünün üçte ikilik bölümünün, Kasım 2014 ile Kasım 2015 arasındaki 340 günlük sürede tarandığı yüksek enerji Gama-ışını görüntüsünü gösteriyor. Rahat anlaşılabilmesi için yaygın takımyıldızlar ve yıldız kümeleri görselde belirtildi. Dış uzay galaksileri Markarian 421 ve Markarian 501 gibi Samanyolu içerisindeki kaynaklar da ön plana çıkıyor.
Görsel: HAWC Collaboration