Çift sistemlerinde sıklıkla, benzer kütleye sahip başka bir yıldızın çevresinde dönen, Güneşimizden 8 kat ya da daha fazla kütleye sahip yıldızlar bulunabiliyor. Böyle dev yıldızlar yaşamlarını patlayarak ve kendilerini kara deliklere veya nötron yıldızlarına çevirerek sonlandırıyorlar. Bu nedenle çift sistemlerinin önemli bir kısmının birbirleri etrafında dönen iki kara delikten, ya da birbirine bağlı iki nötron yıldızından, veya da bunların bir çeşit kombinasyonundan oluşması gerektiğini düşünüyoruz. Bu ölü, kompakt çiftleri tespit etmek zor olabiliyor, özellikle de muhtemelen pek fazla elektromanyetik radyasyon üretmeyen kara delik+kara delik sistemlerini. Yani Galaksimizde ve ötesinde böylesi sistemlerden kaç tanesinin bulunduğuna dair çok iyi kısıtlara sahip değiliz. Bu ölü dev yıldızların sayısı, yeni kimyasal elementlerin hangi yolla oluştuğu ve uzaya saçıldığını ve de küçük kara deliklerin büyük olanlara nasıl birleştiklerini anlamamızda önemli bir role sahip olduğundan bu önemli bir soru. Einstein’ın kütle çekim teorisine göre birbiri etrafındaki yörüngelerde dönen kütleli cisimler uzayzamanda, biraz da bir gölde birbirleri etrafında dönen iki teknenin oluşturduğu dalgacıklara benzer dalgalanmalar yaratırlar. Bu dalgacıklar neredeyse inanılmaz derecede küçük olsalar da son yıllarda bunları tespit etmeye yetecek kadar hassas teknolojiyi geliştirdik. Avrupa Virgo Kütle Çekim Dalgası Gözlemevi’yle birlikte çalışan Laser İnterferometre Kütle Çekim Dalgası Gözlemevi (LIGO), kara delikler veya nötron yıldızları spiraller çizip birleştiklerinde üretilen küçük uzayzaman salınımlarını tespit edecek güçlü bir takım oluşturuyorlar. Yukarıdaki görsel LIGO ve Virgo tarafından 2018’in sonuna kadar tespit edilen sistemlerin kütlelerini ve türlerini, bunlarla birlikte de karşılaştırma amacıyla normal türde yıldız yoldaşlara sahip nötron yıldızları ve kara deliklerin kütlelerini katalogluyor. Şaşırtıcı biçimde kara delik birleşmeleri, diğer sistemlere göre önemli derecede fazla kütleye sahip gibi görünüyorlar. LIGO yakın zamanda, neredeyse her hafta yeni tespitler yapan geliştirilmiş ve daha hassas detektörleriyle üçüncü gözlem süresine başladı. Bizi izlemeye devam edin!

Görsel & Referans: LIGO-Virgo; Frank Elavsky; Northwestern