Bu Ocak’ta, NASA’nın en yeni X-ışın gözlemevi IXPE, yani Görüntüleyici X-ışın Polarimetre Kaşifi, teleskopik teleskop kolunun Aralık’ta başarılı şekilde yerleştirilmesinden sonra bilimsel operasyonlara başladı. Yukarıdaki görsel, ilk bilimsel hedefi olan ünlü Cas A süpernova kalıntısının, Güneş’in yaklaşık on katı kütleye sahip bir yıldız termonükleer yakıtını tüketip patladığında geriye kalan gaz ve tozun bir IXPE görüntüsü. Cas A; X-ışın gözlemleri (özellikle de Cas A’nın Chandra X-ışın Gözlemevi tarafından alınan derin, yüksek çözünürlüklü görüntüsü) süpernovaların yıldızlararası uzayda kompleks atomları nasıl üretip yaydığının ve böylesi patlamaların nötron yıldızlarını nasıl doğurduğunun gizemlerini çözmek için bir anahtar sunduğundan, X-ışın astronomlarınca gözde bir cisim. Aynı zamanda, süpernova kalıntıları atom altı parçacıkların ışığa yakın hızlara ulaştığı önemli alanlar. Bu hızlandırılmış parçacıklar, kozmik ışınlar şeklinde galakside uçuyorlar. Bu aşırı hızlanma, yüklü parçacıklar kalıntıyı sarmalayan manyetik alanlarla etkileşime girdiğinde üretiliyor. Bu süreç de polarize ışık, yani özgün bir titreşim yönelimine sahip ışık ortaya çıkarır ve IXPE işte burada devreye giriyor. IXPE, NASA’nın X-ışın radyasyonu dalgalarının polarizasyonunu ölçebilen ilk uzay teleskobu. Yukarıdaki IXPE Cas A görüntüsü 11-18 Ocak’ta alındı ve maviden kırmızı/beyaza doğru renkler artan X-ışın parlaklığını belirtiyor. IXPE’nin Cas A gözlemlerinin analizi, bilim insanlarının kalıntının çevresindeki parçacık hızlanmasının etkinliğini ölçmek için polarizasyon miktarını uzamsal olarak haritalamalarını sağlayacak.
Görsel: NASA