Yaşam ve sıcaklık veren, durağan Güneş devamlı değişiyor. Güneş aslında, gücünü her saniye yaklaşık bütün ABD nüfusuna denk bir kütlenin hidrojenin helyuma füzyonu yoluyla enerjiye çevrilmesinde üretilen termonükleer yangınlardan alan, dinamik, dönen bir aşırı sıcak gaz topudur. Milyarlarca yıldır güvenilir bir enerji kaynağı sağlayan bu termonükleer süreç son derece kararlıdır. Ama Güneş’in her saniye çekirdeğinde ürettiği muazzam miktarda enerjinin, yüzeye aktarılması gereklidir. Çekirdek enerjisi yüzeye, durmaksızın çekirdekten yükselen, yüzeye ulaşan ve tekrar aşağı düşen çok büyük elektriklenmiş gaz akımlarıyla taşınır. Bu akımlar, Güneş’in manyetik alanını üreten Güneş dinamosunu çalıştırır. Ama Güneş de döner ve katı bir cisim olmadığı için ektavor yakınlarında daha hızlı, kutuplarda ise daha yavaş döner. Dönüşteki enleme bağlı farklılıklar, Güneş’in manyetik alanının dolaşıklaşmasına, bazı yerlerde daha güçlü hale gelmesine, Güneş yüzeyinde (nispeten) küçük manyetize lekelerin (yalnızca Dünya büyüklüğünde) oluşmasına yol açar. Bu yoğunlaşan alanlar kararsızdır ve aniden muazzam miktarlarda depolanmış elektromanyetik enerji serbest bırakabilir, güçlü radyasyon parlamaları üretip (yeni gerçekleşen gibi güneş tutulmalarında görülebilen) uzamış koronayı ısıtır ve gezegenlerarası uzaya (zaman içinde bir gezegenin atmosferini soyup atabilen, ya da bir medeniyetin teknolojik gelişmesinin önemli bir bölümünü yok edebilen) milyarlarca ton güneş maddesi atar. Bu yüzden Güneş’in izlenmesi gerekir. 20 Haziran’da, NASA’nın Güneş Dinamikleri Gözlemevi (SDO) Güneş’e bakarak geçirdiği 10’uncu yılını geride bıraktı. SDO, uç morötesi enerji aralığında Güneş’in yüksek çözünürlüklü görüntülerini sağlayarak ve Güneş’in değişen manyetik alanıyla durmadan akan atmosferini ölçerek, Güneş’in değişimlerine neyin yol açtığını ve Dünya’yı nasıl etkilediklerini anlamada bilim insanlarına yardımcı olmak üzere tasarlandı. Yukarıdaki görsel, geçtiğimiz 10 yılda SDO tarafından elde edilen görüntülerin bir birleşimi. Bu görsel, Ay’ın Güneş’in önünden transit geçişi, beş günlük bir aktif parlama ve kütle atımı süresi ve bir güneş lekesinin nasıl doğup öldüğüne en iyi incelendiği çalışma dahil pek çok önemli olay içeriyor. SDO 10. yıl dönümü filminde bunları ve Güneş’in kısa tarihindeki diğer olayları izleyin.
Görsel: NASA GSFC; SDO; Scott Wiessinger