eROSITA Dünya’dan bir buçuk milyon kilometre uzaktaki yalnız karakolundan gökyüzünü haritalarken X-ışın evreninin şaşırtıcı yeni görüntüleri ortaya çıkıyor. Yukarıdaki görsel şahane bir X-ışın havai fişekleri alanını, gökyüzünde süpernova kalıntılarından, yani yıldızların devasa patlamaları tarafından geride bırakılan sıcak, ışıldayan bulutlardan bir değil, üç tanesini içeren bir bölgeyi gösteriyor. Her üç yıldız da galaksi zaman ölçeğinde bir anda, kozmik bir havai fişek gösterisinin büyük finali gibi patlıyor. Bu görüntüdeki en büyük nebula, Güneş’in yaklaşık 10-20 katı kütlede dev bir yıldızın, yaklaşık 12.000 yıl önce gerçekleşen çöküşü ve patlamasıyla üretilen Vela Süpernova Kalıntısı. Bize yakın, yalnızca 800 ışık yılı kadar mesafede olduğu için bu kadar büyük görünüyor. Büyük açısal büyüklüğü bu kalıntının daha küçük görüş alanlarına sahip diğer X-ışın teleskoplarıyla tam bir yüksek çözünürlüklü görüntüsünü elde etmeyi zorlaştırıyor, ama eROSITA kalıntının tamamını müthiş bir netlikle haritalıyor. Vela süpernova kalıntısı iki başka süpernova kalıntısının, sağ üstteki Puppis A ve sol alttaki (yalnızca 20 yıl önce keşfedilen) Vela Junior’ın üstüne geliyor gibi görünüyor. Vela Junior’ın yaklaşık 600 ışık yılı uzakta olduğu düşünülüyor ve patlamanın ışığının Dünya’ya 700 yıl kadar önce ulaştığı sanılıyor (patlamanın insanlar tarafından görüldüğüne dair yazılı bir kayıt olmasa da Vela Junior’ın yüksek enerji radyasyonu Dünya atmosferine çarptığında oluşan kimyasal dönüşümlerin, Antarktika buzlarında gömülü kanıtları mevcut). Üç süpernova kalıntısı da nebulaların merkezleri yakınında görülebilen, küçük, aşırı kompakt, aşırı yüksek yoğunlukta nötron yıldızları içeriyor.
Görsel: Peter Predehl, Werner Becker (MPE), Davide Mella