Ana Sayfa Genel Pasaklı Yiyici

Pasaklı Yiyici

X-ışın gökyüzündeki en parlak yıldızlar, aydınlık X-ışın emisyonunun gücünü, genelde bir nötron yıldızı ya da kara delik olan bir kompakt cismin (aşağı yukarı) üstüne düşen normal yıldızdan kütle çekimle çalınan maddeden aldığı X-ışın çift sistemleridir. Yıldız ve kompakt yoldaşı ortak kütle merkezleri etrafında dönerken, yıldız hareketi ve kütle çekim normal yıldızdan çıkan (çoğunlukla hidrojen ve helyumdan) bir akım üretir ve bu daha sonra, nihayetinde kompakt cismin yüzeyine (veya bir kara delikte olay ufkundan içeri) düşmeden önce cismin çevresinde dönen ince, sıcak bir disk oluşturur. Yıldız yoldaştan kompakt cisim etrafındaki birikim diskine yapılan birikim, yukarıdaki görselde resmediliyor. Madde kompakt cisme yakınlaştıkça hızı gittikçe daha fazla artar ve madde giderek daha sıcak hale gelip milyonlarca dereceye ulaşır. O kadar sıcaktır ki ürettiği radyasyonun büyük kısmı yüksek enerji X-ışın emisyonudur. Bir nedenden ötürü kompakt cismin bu kütle çekimsel yıldız maddesi hırsızlığı zamanla değişir. Bu da astronomların kafasını karıştırıyor. Fazla birikim zamanlarında geçici X-ışın fışkırmaları meydana gelip birikim hızı düştükçe ortadan kaybolurlar. 4U 1608-52 adlı bir nötron yıldızı düşün kütleli X-ışın çiftindeki fışkırmanın Swift ve NuSTAR’ın yanında, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki NICER X-ışın teleskobuyla elde edilen yeni gözlemleri, astronomlara  4U 1608-52’deki nötron yıldızı etrafındaki birikim diskinin, X-ışın fışkırması sönükleştikçe nasıl değiştiğinin şimdiye kadarki en detaylı görünümünü sundu. Bu detaylı gözlemler, 4U 1608-52 çift sistemindeki birikim diskinin aslında, fışkırma sırasındaki ince opak diskten, fışkırma kaybolurkenki geniş saydam bir diske doğru şekil değiştirdiğini gösteriyor. Bu gözlemler, üretilen X-ışın emisyonu miktarıyla birikim diskinin fiziksel durumu arasında yakın bir ilişki olduğunu düşündürüyor.

Görsel: Renee Ludlam (Caltech)

YORUM YOK

Yorumunuzu yazabilirsinizCevabı iptal et

Exit mobile version