Kara deliklerin genelde çok yıkıcı cisimler oldukları düşünülür. Kara delikler, madde kendi kütle çekimi tarafından aşırı yüksek yoğunluklara sıkıştırılıp aslında hiç yer kaplamayacak hale geldiğinde oluşurlar. Bu da (elbette gerçekten varsa) doğrudan gözlenemez bir tekillik meydana getirir. Tekillik bir olay ufku, yani ötesindeki hiçbir şeyin, ışığın (ya da herhangi türde bir elektromanyetik radyasyonun) bile kaçamayacağı bir uzay bölgesi tarafından sarılır. Bu olay ufkuna düşen her şey evrenimizden tamamen kaybolacaktır. Madde olay ufkuna doğru spiral çizerken aşırı güçlü bir parçacık jeti oluşur, maddeyi kara delikten çok uzaklara fırlatır. Parçacık jeti kara deliği çevreleyen gazları ısıtabileceği ve yıldız oluşturamayacak kadar sıcak hale getirdiği için astronomlar buna kimi zaman “yıkıcı geri besleme” adını verir. Ama bazı durumlarda, bir kara deliğin ve parçacık jetinin varlığı yıldız doğum oranını artırabilir. Yukarıdaki görsel, bir galaksi grubunun kompozit radyo, optik ve X-ışın görüntüsü. Düşük enerjili radyo emisyonu (Jansky Çok Büyük Dizisi -JVLA- tarafından görülen) maviyle gösteriliyor ve galaksilerden birinin merkezindeki süperdev kara delik tarafından üretilen parçacık hüzmesinin uçlarındaki emisyonu gösteriyor. Yüksek enerjii X-ışın emisyonu (Chandra X-ışın Gözlemevi tarafından görülen) kırmızıyla gösteriyor ve kara deliğin jetinin çevredeki galaktik gaz ve tozlarla çarpışmasıyla ısıtılan aşırı sıcak, milyon derecelik gazı vurguluyor. Bu görsel yaklaşık 3,4 milyon ışık yılı genişlikte olduğundan JVLA ve Chandra görüntüleri, bu süperdev kara deliğin parçacık hüzmesinin muazzam mesafelerden (olay ufkunun büyüklüğünün 100.000 katından daha fazla) galaksi ortamını etkilediğini gösteriyor. Ama gözlemler aynı zamanda, görüntülenen galaksilerin yüksek yıldız oluşum hızlarına sahip olduğunu ortaya koyuyor. Belli ki kara deliğin parçacık hüzmesi bir şekilde yıldız oluşumunu hızlandırıyor. Astronomlar parçacık hüzmesinin galaksilerarası ortamda ilerlerken, sınırı boyunca gaz ve tozları sıkıştıran sıcak bir kabarcık yarattığını düşünüyorlar. Böyle sıkışmış bölgeler yıldız oluşumu için verimli alanlardır. Bunun parçacık hüzmesinin, yeni yıldızların doğumunu teşvik eden bir “pozitif geri besleme” üretmesinin örneği olduğuna inanılıyor.
Görsel: X-ışın: NASA/CXC/INAF/R. Gilli et al.; Radyo NRAO/VLA; Optik: NASA/STScI