Bir yıldızın merkezinde bir kara delik aniden oluşsa neler olacağını düşünün. Astronomlar bunun gerçekten de, en azından haftada birkaç kez bazı çok büyük yıldızlar öldüğünde gerçekleştiğini düşünüyorlar. Çok büyük bir yıldız çekirdek bölgesindeki yakıtı tükettiğinde yıldızın muazzam kütlesi çekirdeği ezer, bir atom çekirdeğinin yoğunluğundan daha yüksek bir yoğunluğu sıkıştırır ve bir olay ufkuyla çevrelenen sonsuz yoğunlukta bir tekillik oluşturur. Bu, yıldız için sevindirici bir haber değildir. Bir yıldızın çevresinde bir kara delik oluştuğunda yıldızın geriye kalan dış katmanlarını biriktirmeye başlar, kara deliğin çevresinde bir birikim diski ve aşırı hızlı harekete eden yüklü parçacıklarla radyasyondan meydana gelen güçlü bir jet oluşturur. Bu jet yıldızdan çıkar ve yıldızı parçalar. Bu hüzme bizim doğrultumuza dönük olduğunda bu yıldız patlaması aşırı güçlü bir gama ışın patlaması üretir. Fermi Gama-ışın Uzay Teleskobu ve Neil Gehrels Swift gözlemevi gibi uydu gözlemevleri, Evren’in her yerinde bu patlamalardan keşfediyor ve kara deliklerin hangi sıklıkta oluştuklarını anlamamıza yardımcı oluyorlar. Yukarıdaki illüstrasyon, Fermi (görüntünün solundaki uzay aracı) ve Swift’in (sağda) detektörlerini dolduran bir gama-ışın patlamasından gelen gama ışınları yağmurunu gösteriyor. Bir kez bu uydular tarafından yeri belirlendiğinde astronomlar, ilgi çekici gama-ışın patlamaları ve diğer geçici gök olaylarının haberlerini internet aracılığıyla dağıtan ‘Gamma-ray Coordinates Network/Transient Astronomy Network’ ve ‘the Astronomer’s Telegrams’ gibi servisler tarafından devam gözlemleri için haberdar ediliyorlar. 19 Ocak 2019’da, sıra dışı bir patlama hem Fermi hem de Swift tarafından görüldü. Fermi’nin Geniş Alan Teleskobu bu patlamanın olağan dışı şekilde enerjik olduğunu ve Fermi tarafından görülen tüm diğer patlamalardan daha yüksek enerjili gama-ışın emisyonu ürettiğini gösterdi. Swift ve Fermi ekipleri tarafından yapılan bildirinin ardından Büyük Atmosferik Gama Görüntüleme Cherenkov gözlemevi, yani MAGIC’in dev teleskopları hızlıca patlamanın konumuna doğrultuldu. MAGIC, Evren’deki en enerjik olayları tespit etmek üzere tasarlanan bir gözlemevi. MAGIC bu patlamanın, Fermi tarafından görülenden 10 kat daha enerjik bir radyasyon ürettiğini keşfetti. Bu da onu bilinen en enerjik gama-ışın patlaması yapıyor.
Görsel: NASA/Fermi ve Aurore Simonnet, Sonoma State University