X-ışın gökyüzünün geçtiğimiz 20 yılda Chandra X-ışın Gözlemevi tarafından alınan yüksek çözünürlüklü görüntüleri, yüksek enerji Evreni hakkında bilgimizi kökten değiştirmemizi sağladı. Chandra’nın görüntüleri astronomların kalabalık bölgelerin emisyonunu çözmesini ve evren boyunca dağılmış kara delikler, nötron yıldızları ve ışıldayan kaynaklar popülasyonunu daha iyi anlamasını sağlıyor. Bunun mükemmel bir örneği, takımyıldız Av Köpekleri (Canes Venatici) yönündeki büyük tasarım bir spiral galaksi, Girdap Galaksisi’nin Chandra X-ışın görüntüsü. Girdap bizden yalnızca 30 milyon ışık yılı uzakta olduğu ve onu yüzü bize dönük şekilde gördüğümüz için Girdap’ın yapısını detaylı şekilde inceleyebiliyoruz ve spiral galaksilerin yapısıyla bunları şekillendiren süreçler hakkında bilgi edinebiliyoruz. Girdap aynı zamanda, görüntünün sol tarafında görülen daha küçük bir galaksiyle de birleşiyor ve astronomlara böyle galaksi-galaksi etkileşimlerinin nasıl işlediğini anlamak için bir fırsat sunuyor. Hubble Uzay Teleskobu’ndan bir optik görüntünün bindirilen Chandra X-ışın görüntüsü morla gösteriliyor. Chandra görüntüsü, onu Girdap’ın şimdiye kadar elde edilen en derin ve temiz X-ışın görüntüsü yapan 1 milyon saniyelik bir poz süresine sahip. Görüntü süpernova patlamaları gibi aşırı enerjik süreçler tarafından üretilen sıcak dağınık gazların spiral kollara nasıl yayıldığını gösteriyor ve astronomların Girdap’ta 500’den fazla (daha önce bilinenden beş kat kadar daha fazla) ayrı X-ışın kaynağı belirlemesini sağladı. Belirlenen kaynakların çoğu, ya düşük, ya da yüksek kütleli normal bir yoldaş yıldızdan madde alan kompakt nötron yıldızlarının oluşturduğu X-ışın yayınlayan çift yıldızlarken diğerleri de birikim yapan kara deliklerden oluşan çiftler. Bu X-ışın/optik karşılaştırması, süpernovalar ve şok dalgaları gibi yüksek enerjili süreçlerin, kendi galaksimiz gibi spiral galaksileri şekillendirmeye nasıl yardımcı olduklarını gösteriyor.
Görsel: X-ışın: NASA/CXC/Wesleyan Univ./R.Kilgard, et al; Optik: NASA/STScI