Evren tarafından üretilen en yüksek enerjili radyasyonu gözlemlemek yeni teknikler ve epeyce de hüner gerektirir. Compton Gama-Işın Gözlemevi, AGILE, INTEGRAL, Swift ve Fermi Gama-Işın Uzay Teleskobu gibi yörüngedeki uydu gözlemevleri yüksek enerji kaynaklarını oluşturdukları gölgelere bakarak veya radyasyonu maddeye dönüştürerek ve parçacıkların izlediği yolları çizerek gözlerler. HESS ve VERITAS gibi diğer gözlemevleri ise derin uzaydan gelen yüksek enerjili fotonları tespit etmek ve izlemek için gerçekten Dünya’nın atmosferini kullanırlar. Yüksek İrtifa Su Cherenkov Gama-Işın Gözlemevi (HAWC) bu yüksek enerji gözlemevlerinden belki de en sıra dışı olanıdır. Meksika, Puebla yakınlarındaki Sierra Negra volkanının kenarında, 4100 metre irtifada bulunan HAWC, her biri suyla dolu ve dört adet sofistike ışık detektörü içeren, dört metre yükseklikte ve çapı 7.3 metre olan 300 tane büyük oluklu çelik tank kullanıyor. Su tanklarına ışığın suda ilerleyebileceğinden daha hızlı giren yüksek enerjili yüklü parçacıklar, 41 derece genişlikte bir konide ışık detektörleri tarafından algılanabilecek, Cherenkov radyasyonu adı verilen özel bir mavi ışık türü üretiyorlar. HAWC gökyüzünde anlık olarak yaklaşık 15 dereceyi kapsarken Dünya’nın dönüşü HAWC’ın gökyüzünün büyük bölümünü kapsamasını sağlıyor. Yukarıdaki görsel HAWC gözlemevinin su tanklarını gösteriyor.
Görsel: J. Goodman