Ana Sayfa Genel Birleşmelere Yeni Bir Bakış

Birleşmelere Yeni Bir Bakış

Bir nötron yıldızı, dev bir yıldızın yaşamının sonundaki süpernova patlamasıyla üretilen son derece yoğun bir cisimdir. Bazen iki nötron yıldızı bir çift sistemi oluştururlar. Muhtemelen bu çift sistemleri, iki adet normal dev yıldızdan oluşan çift sistemlerinin ardılları ve bir şekilde sistemdeki her bir yıldızın süpernova patlaması çifti parçalamıyor. Bunun hangi sıklıkla gerçekleştiğini ya da Galaksimizde kaç tane nötron yıldızı çift sisteminin olduğunu bilmiyoruz. Çiftteki nötron yıldızlarından birisi bir pulsarsa, yörünge hareketi, pulsar tarafından yayınlanan radyo veya X-ışın radyasyonunun frekansında yörünge hareketinden kaynaklanan periyodik değişimden tespit edilebilir. Nötron yıldızı çiftleri, çiftteki nötron yıldızlarının hızlanmasıyla uzay zamanda oluşturulan, birbiri etrafında dönen iki geminin bir gölde ürettiklerine benzer kütle çekim dalgalarıyla ortaya çıkarılabilir. LIGO ve VIRGO gibi kütle çekim dalgası teleskopları bir, belki de iki nötron yıldızı çiftinin ölüm spiralleri ve çarpışmaları sırasında oluşturdukları güçlü, değişen kütle çekim dalgalarını zaten tespit ettiler. Bir nötron yıldızının diğeriyle çarpışması, bildiğimiz en kuvvetli olaylardan birisidir ve çok fazla radyasyon üretiyor olması gerekir. Ve aslında görülen ilk nötron yıldızı çifti birleşmesi olan GW 170817’de güçlü bir gama ışın patlaması da tespit edilmişti. Teoriler gama ışınlarının dar bir huzmede yayınlanmış olmaları gerektiğini öne sürüyor ve huzme bize doğrultulmuş değilse gama ışın emisyonunu göremeyebiliriz. Ama nötron yıldızı çarpışmaları aynı zamanda, daha dağınık olan X-ışın emisyonu da üretiyor olmalılar. Chandra X-ışın Gözlemevi’yle alınan verilerin yeni bir analizi, tespit edilebilen bir optik karşılığı olmayan, sönükleşmeden önce birden beliren sıra dışı bir X-ışın geçişini ortaya çıkardı. Yukarıdaki optik görüntüdeki küçük kutu, uzayın boş gibi görünen bir bölgesinde X-ışın kaynağının belirdiği konumu gösteriyor. X-ışın parlaklığı zirvesine yakın X-ışın kaynağı ilave görselde gösteriliyor. Bu kaynağın X-ışınlarında parlaklaştığı ve sönükleştiği tarz, kaynağın ürettiği X-ışın türleri ve uzak bir galaksiyle olan belirgin birlikteliği, astronomlara bu geçici X-ışın olayının büyük ihtimalle, bir çiftteki iki nötron yıldızının birleşmesiyle üretildiğini anlatıyor. Bilim insanları bu devasa birleşmenin magnetar adı verilen daha bile büyük, fazlaca manyetize bir nötron yıldızı ortaya çıkardığına inanıyorlar. Buna benzer gözlemler, nötron yıldızı birleşmelerini tanımlamak için yeni bir yol sunuyor ve bilim insanlarının magnetarların nasıl oluştuklarını anlamalarına yardımcı oluyor.

Görsel: X-ışın: NASA/CXC/Çin Bilim ve Teknoloji Üniversitesi/Y. Xue et al; Optik: NASA/STScI

YORUM YOK

Yorumunuzu yazabilirsinizCevabı iptal et

Exit mobile version