Maddesel evren bilim insanlarının (Yunanca’da “ağır” anlamına gelen) baryonlar adını verdiği normal madde ile doğası ve kökeni bilinmeyen gizemli “karanlık” maddeden oluşuyor. Karanlık maddenin doğası kritik bir problem çünkü Evren’deki maddenin büyük bölümü “karanlığın” çeşitlerinden meydana geliyor ve karanlık maddenin Evren’deki yapının gelişiminden sorumlu olduğu düşünülüyor. Baryonik madde ise evlerimizi, gezegenleri, yıldızları ve vücutlarımızı oluşturan, çevremizde her gün gördüğümüz iyi bilinen şey. Evren’in başlangıcında yaratılan baryonik maddenin miktarı, COBE, WMAP ve Planck mikrodalga arka plan uzay gözlemevleri tarafından gözlenen kozmik mikrodalga radyasyonun modellenmesiyle belirleniyor. Ama astronomlar görünür Evren’de görülebilen baryonik madde miktarının bir sayımını yaptıklarında görebildikleri miktarın beklenenden üç kat daha az olduğunu farkettiler. Belki de kayıp baryonlar galaksilerin etrafında, optik araştırmalarda görülmeyecek olan sıcak gaz olarak saklanıyorlardır. Yakın zamanda XMM-Newton X-ışın gözlemeviyle yapılan yeni bir çalışma, normal galaksilerin etrafındaki sıcak halelerde gizlenmiş olabilecek baryonların miktarına daha sıkı limitler getirdi. Yukarıdaki görsel, altı adet benzer spiral galaksinin ayrı X-ışın görüntülerinin, sönük X-ışın yayınlayan galaktik haleleri öne çıkarmak için birleştirilmesiyle oluşturulmuş bir XMM-Newton X-ışın görüntüsü. Ancak birleştirilen görüntülerin analizi, halelerin içinde olması beklenen kayıp baryonların tamamını bulmayı başaramadı ve aranan baryonların yaklaşık dörtte üçü hala kayıp durumda. Nerede olabilirler?
Görsel & Referans: ESA/XMM-Newton; J-T. Li (University of Michigan, USA); Sloan Digital Sky Survey (SDSS)