Çok nadiren yaklaşık 10 veya daha fazla güneş kütleli yıldızlar üretilir. Bu kadar büyük kütleli yıldızlar nadir olduklarından ve en yakında olanı Dünya’dan yüzlerce ışık yılı uzakta olduğu için oldukça gizemli cisimlerdir. Bu dev yıldızlar o kadar parlak ve sıcaktırlar ki ürettikleri ışığın gücü yüzeylerinden maddeyi uzaklaştırır ve saatte milyonlarca kilometrelik hızlarda esen, kuvvetli yıldız rüzgarları üretir. Yüzeylerinden güçlü optik ve morötesi ışık üretmenin yanı sıra bu dev yıldızlar aynı zamanda yüksek enerji X-ışınları da üretir. Bu X-ışın emisyonunun kuvvetli, çalkantılı ve kararsız yıldız rüzgarlarına gömülü, sıcak şoklanmış gazlardan geldiği düşünülüyor. 1980’lerden beri devam eden çalışmalar, astronomların sıcak gazların sıcaklıklarını ve miktarını karakterize etmesine yardımcı oldu, ama bu gazların nasıl üretildiği hala tam anlaşılabilmiş değil. Yakın bir dev çift yıldızın yeni bir X-ışın araştırması, astronomların dev bir yıldızın rüzgarındaki sıcak gazların konumunu doğrudan incelemesini sağladı. Bu yıldız Delta Orionis’in, yani Avcı’nın (Orion) kemerinin en batıdaki yıldızının bir bileşeni. Küçük bir teleskopla gözlenirse, görüntüde tek olan bu yıldız üç cisimlik küçük bir küme şeklinde görülebilir. Bu üçlünün Delta Ori A adı verilen en parlak üyesi de gerçekte ortak kütle çekimleriyle bir arada duran üç yıldızdan meydana geliyor. Bir iç dev yıldız çifti kendi ortak kütle merkezleri etrafında, yalnızca 5.7 günlük bir periyodla dönüyor. Daha uzak üçüncü bir yıldız ise bu çiftin çevresinde, tek bir tam turunu yaklaşık 350 yılda tamamlayacak şekilde dönüyor. Kısa periyodlu iç çift, Güneş’in yaklaşık 20 katı kütleye sahip parlak, dev bir yıldızdan ve bu yıldızın yarısı kadar kütleye sahip daha düşük bir yıldızdan meydana geliyor. Daha büyük olan yıldız, çok güçlü yıldız rüzgarlarına sahip ve parlak bir X-ışın kaynağı. Düşük kütleli yıldız yalnızca zayıf bir rüzgara sahip ve çok az miktarda X-ışın emisyonu üretiyor. Düşük kütleli yıldız X-ışın açısından etkin olarak karanlık olduğu için Dünya’dan görüldüğü şekilde daha büyük yıldızın rüzgarına bir X-ışın gölgesi düşürüyor. Tam bir 5.7 günlük yörünge periyodu boyunca Chandra X-ışın Gözlemevi’ni kullanan astronomlar, düşük kütleli yıldızın gölgesi büyük kütleli olanın yıldız rüzgarı boyunca ilerlerken, bu büyük kütleli yıldızın X-ışın emisyonunda meydana gelen değişimleri detaylı olarak izlediler. Bu çalışma ilk kez, dev bir yıldızın yıldız rüzgarındaki sıcak, X-ışın üreten gazların konumu için doğrudan limitler sağlıyor.
Görsel & Referans: X-ışın: NASA/CXC/GSFC/M.Corcoran et al.; Optik: Eckhard Slawik