Ana Sayfa Genel Uzayın Duvarının Ötesi

Uzayın Duvarının Ötesi

Nova GK Per'in kompozit X-ışın, optik ve radyo görseli.

Nova patlamaları, Güneş benzeri bir yıldız nükleer yakıtını tükettikten sonra geriye kalan küçük, yanmış bir kül parçası olan bir beyaz cücenin, normal bir yıldızın etrafında döndüğü çift yıldız sistemlerinde meydana gelir.  Beyaz cüceler, Dünya büyüklüğünde bir cisim içerisinde muazzam miktarlarda, yaklaşık olarak Güneş’imiz kadar madde içerir. Bir beyaz cücenin inanılmaz yoğunluğu uzay zamanda büyük bir bükülme oluşturur ve hidrojen zengini maddeler eşlik eden yıldızdan beyaz cüceye doğru düşebilir ve beyaz cücenin yüzeyinde birikebilir. Beyaz cücenin yüzeyinde daha fazla madde biriktikçe yüzey sıcaklığı ve yoğunluğu artar. Ta ki hidrojenin aniden, beyaz cücenin dış katmanlarından bir kısmını uzaya fırlatan devasa bir termonükleer patlamayla helyuma birleştiği on milyonlarca derecelik sıcaklığa kadar.  Modern nova patlamalarının en iyi örneklerinden birisi, patlaması 1901 yılında gözlenen çift sistemi GK Per’dir. GK Per’in patlaması, onu karanlıktan çıkarıp gökyüzündeki en parlak beşinci yıldız haline getirdi. GK Per astronomlara, yeni bir nova patlamasının püskürüğünün yıldızı çevreleyen ortamla nasıl etkileştiğini ve değiştirdiğini inceleme şansı sunuyor.  Yukarıdaki görsel, optik (kırmızı) ve radyo görseliyle (mor) karşılaştırılmış yeni bir Chandra X-ışın Gözlemevi X-ışın (mavi) görselini gösteriyor. X-ışını gözlemini, 2000 yılında elde edilmiş daha eski bir Chandra gözlemiyle karşılaştıran astronomlar, saatte neredeyse 1.127.000 km hızla hareket eden patlamış maddenin, yıldızlararası ortamın duvarlarıyla nasıl çarpıştığı ve yarıp geçtiğinin detaylarını inceleyebilir. GK Per astronomların inceleyeceği aktif bir konu olarak duruyor.

Görsel: X-ışını: NASA/CXC/RIKEN/D.Takei et al; Optik: NASA/STScI; Radyo: NRAO/VLA