9 Aralık 2021’de, yerel saatle 1’de, NASA IXPE’yi (ya da Görüntüleyici X-ışın Polarimetre Kaşifi) başarıyla fırlattı. IXPE yalnızca kozmik cisimlerin (nötron yıldızları, kara delikler, süpernovalar ve diğerleri) X-ışın parlaklıklarını değil, X-ışın emisyonlarının polarizasyonunu da ölçen ilk uzay temelli deney. Tüm radyasyon türleri gibi X-ışınları da ışık hızında uzayda ilerleyen elektromanyetik dalgalardır. Sahildeki dalgalar gibi, elektromanyetik dalgalar da belirli bir yönelimde bir düzlemde hareket ederler. Bu dalgaların polarizasyon miktarı, okyanus dalgalarının sizin bakış hattınıza göre sahilin yönelimini göstermesi gibi astronomların da yayınlayan cismin geometrisini belirlemelerini sağlar. X-ışın polarizasyonunun derecesini ölçmek, doğrudan çözmek için fazla uzak olan X-ışın yayınlayan cisimlerin şeklini anlamaya yardımcı olur. Örneğin; polarizasyon ölçümleri, bir X-ışın kaynağının belirli bir yönelimdeki düz bir disk mi yoksa daha geniş bir cisim mi olduğunu belirlemeyi sağlayabilir. IXPE aynı zamanda bu şeklin zamanla ve X-ışın enerjisiyle nasıl değişebileceğini de bulabilir. Yukarıdaki görsel evreni gözlemleyen IXPE’nin bir sanatçi tasviri; IXPE’nin üç X-ışın teleskobu illüstrasyonun tepesinde ve IXPE’nin cihaz paketiyle birlikte gücünü sağlayan güneş panelleri de altta. IXPE işbirliği, NASA/Marshall Uzay Uçuş Merkezi ve İtalyan Uzay Ajansı’yla birlikte sektörden ve akademik camiadan diğer partnerler tarafından yürütülüyor. IXPE şu anda yörünge kontrol aşamasında ve yakında, iki yıl sürmesi beklenen birincil bilim görevine başlayacak.
Görsel: NASA