Uzak galaksilerdeki patlayan yıldızlar üzerine çalışmalar, önemli bir özgün süpernova türünü ortaya çıkardı. Astronomların “tip Iax” adını verdiği bu süpernovalar, benzer süpernovalara göre daha az patlama gücü üretiyor ve dışarı daha az kütle atıyor. Bu da, bu süpernovaların patlama şeklinin, yıldızların daha yaygın patlama şekillerinden çok farklı olduğu anlamına geliyor. Bu tuhaf süpernovalar, sıra dışı kimyasal bolluklar da üretiyor. Patlamalar uzak galaksilerde, Dünya’dan milyonlarca ışık yılı uzakta belirlendikleri için, neden bu kadar özgün olduklarını tam olarak anlamak zor. Samanyolu’nun merkezi yakınlarındaki bir süpernova kalıntısının yeni bir X-ışın incelemesi önemli ipuçları sağlayabilir. Sgr A East adı verilen bu süpernova kalıntısı, ilk olarak radyo görüntülerinde tanımlandı ve göründüğü kadarıyla Sgr A*’nın, Samanyolu’nun merkezindeki süperdev kara deliğin yakınlarında yer alıyor. Başlangıçta Sgr A East’in, Güneş’in 10 katından daha büyük kütleli bir yıldızın çökmesinin kalıntısı olduğu düşünülüyordu. Ama bu kalıntıda nispeten büyük miktarlarda demir görüldü. Bu, beyaz cüce yıldızlar limitlerinin ötesine geçtiğinde üretilen süpernova patlamalarında daha yaygındır. Chandra X-ışın Gözlemevi’nin yeni verileri, bu patlamanın aslında patlayan beyaz cüce yıldızların özgün Iax sınıfının yakın bir örneği olduğunu gösteriyor. Bir radyo görüntüsü (Jansky Çok Büyük Dizisi, kırmızı) ve derin bir X-ışın görüntüsünün (Chandra, mavi) kompoziti olan bu görselde Sgr A East gösteriliyor. X-ışın verilerinin kimyasal analizi, demir ve diğer ağır elementlerin göreli bolluğunun, diğer patlayan beyaz cüce ya da çöken dev yıldız süpernovalarında görülen modellere benzemediğini gösterdi. Kimyasal özgünlükler, Sgr A East’in sıra dışı Iax süpernova sınıfına girdiğini söylüyor. Bu yakın süpernova ve tespit edilmeyi bekleyen diğer Samanyolu süpernovalarının incelemeleri, astronomların bu garip patlamaların sebebini nihayet belirlemelerini sağlayabilir.
Görsel: X-ışın: NASA/CXC/Nanjing Univ./P. Zhou et al. Radyo: NSF/NRAO/VLA