400 yıl içinde en yakın görünür süpernovaya ev sahipliği yapan Büyük Macellan Bulutu, tüm astrofizik cisimleri ve süreçleri, yıldız doğumu ve ölümü, kara deliklerle nötron yıldızlarının oluşumu ve evrimi, aynı zamanda karanlık madde ve galaksilerin büyümesi arasındaki ilişkiye dair her türden araştırma için eşsiz bir laboratuvardır. Büyük Macellan Bulutu (ve Küçük Macellan Bulutu) adlarını, 16. yüzyılda yerküre etrafındaki seyahati sırasında bulutları gören ünlü kaşif Ferdinand Magellan’dan alıyor. Büyük Macellan Bulutu Dünya’dan yaklaşık 200.000 ışık yılı uzaktaki küçük (Samanyolu’nun yüzde biri kadar kütleye sahip) bir galaksi. Dünya’daki astronomlara içeriklerine dair net bir görüntü sunacak kadar yakın, önemli mesafe belirsizlikleri olmadan yıldızların ve kompakt cisimlerin parlaklık karşılaştırmalarına izin verecek kadar uzak. Yukarıdaki görsel Büyük Macellan Bulutu’nun, Dünya’dan 2,4 milyon kilometre (bir ışık yılının 255 milyarda biri) uzaktaki geçici yörüngesinde bulunan SRG uydu gözlemevindeki eROSITA teleskobu ile alınan yeni bir geniş alan X-ışın görüntüsü. Büyük Macellan Bulutu’nun mesafesinde, 3 derecelik ölçek çubuğu yaklaşık 10.000 ışık yılına karşılık geliyor. Görüntü galaksinin en parlak dört X-ışın kaynağını, LMC X-1 (yörüngesinde bir kara delik bulunan büyük kütleli bir yıldız), LMX X-2 (yörüngesinde birikim yapan bir nötron yıldızı bulunan düşük kütleli bir yıldız), LMX X-3 (yörüngesinde bir kara delik olduğu düşünülen bir başka dev yıldız) ve LMC X-4’ü (yakın yörüngedeki bir kompakt yoldaşın yoğun X-ışın emisyonuyla ısıtılan bir diğer dev yıldız) öne çıkarıyor. Bir dizi genç süpernova kalıntısının X-ışın görüntüleri de işaretlenmiş. Çembere alınmış bölge, fırlatmadan kısa süre sonraki ilk kontrol aşamasında eROSITA tarafından elde edilen “ilk (X-ışın) fotoğrafını” gösteriyor. eROSITA önümüzdeki dört yılda Büyük Macellan Bulutu’nu yaklaşık 7 kez daha tarayacak ve komşu galaksideki bilinen ve şimdilik bilinmeyen büyüleyici X-ışın kaynaklarının çok daha derin bir görünümünü sunacak.
Görsel: Frank Haberl, Chandreyee Maitra (MPE)