Güneş-Dünya hattı üzerinde, Dünya’dan yaklaşık bir buçuk milyon kilometre uzaktaki özgün bir kütle çekim denge noktası L2’de bir yerlerde, Spektr-RG (ya da kısaca SRG) adı verilen yalnız bir uzay aracı, X-ışın gökyüzünün bugüne dek elde edilen en iyi haritasını oluşturmak için kendi özel görevinde işe koyuluyor. Bu haritalama 8 Aralık 2019’da, iki adet özel tasarlanmış teleskobu, ART-XC’yi ve asıl yükü çeken cihazı eROSITA’yı kullanarak başladı. Bu teleskoplar her dört saatte bir tüm gökyüzünden şeritleri tarıyor. Yıl ilerledikçe L2 noktası ve SRG Güneş etrafında hareket ediyor ve parça parça, tüm X-ışın gökyüzünün bütün bir görüntüsü nihayet oluşuyor. Taramanın ilk yarım yılının başlangıç sonuçları olağanüstü oldu. Yukarıdaki görsel, gök küresi üzerine yansıtılmış bir eROSITA Tüm Gökyüzü Taraması görüntüsünü (mor renkte) gösteriyor. Elde edilen görüntülerin istisnai kalitesini ortaya koyan tabandaki ilave görüntüler gökyüzünde, bir tanesi galaksi dışı bir süperkümeyi, diğeri ise Samanyolu’ndaki bir süpernova kalıntısını içeren, özellikle ilginç iki bölgeyi öne çıkarıyor. Tepede, gökyüzünün seçilen bir bölgesinin, görevin başlangıç onay aşaması sırasında alınan daha derin bir görüntüsü, eFEDS taramasını gösteriyor. Bu eFEDS görüntüsü, SRG taramasının sonunda tüm gökyüzününkine benzer bir poz süresine sahip. SRG tüm gökyüzünün ilk X-ışın haritasını Temmuz 2020’nin ortalarında tamamlayacak. Son SRG taraması, galaksimizdeki X-ışın yayınlayan ayrı kaynakların (yıldızlar, kara delikler, pulsarlar, beyaz cüceler, eski patlamaların kalıntıları) özellikleriyle davranışları ve dahasıyla ilgili çalışmalar için eşsiz bir kaynak sağlayacak, ayrıca süperdev kara deliklerin kozmik zamanda dağılımı ve faaliyetiyle ve de Evren’in kendisinin yapısı ve kökenleriyle ilgili önemli sorulara cevaplar sunacak.
Görsel: All-Sky Survey images: A. Merloni, C. Maitra (MPE); eFEDS: M. Ramos (MPE)