Makul bir hassaslıkla ölçülen kara delik kütleleri sınırlı sayıda aralık içine düşüyor gibi duruyor. Birkaç taneyle onlarca Güneş’e kadar kütleye sahip olan “yıldız kütleli kara delikler” var. Yıldız kütleli kara delikler genelde, normal bir yoldaş yıldızdan çektikleri maddeleri yuttuklarında ürettikleri X-ışın emisyonuyla belirleniyorlar. Bunun dışında, normalde galaksilerin merkezlerinde gizlenen ve milyonlarca (hatta milyarlarca) Güneş kütlesine sahip olan süperdev kara delikler mevcut. Bu süperdev canavarlar, hemen çevrelerindeki maddeleri, gazı, tozu, yıldızlar ve gezegenleri aktif olarak yuttuklarında ürettikleri güçlü X-ışın, optik ve radyo emisyonuyla belirleniyorlar. (Bildiğimiz kadarıyla) tüm kara delikler (Güneş’ten en az on kat daha fazla kütleli) dev yıldızların patlayarak çökmesiyle oluştuğuna göre, süperdev kara delikler belki de yıldız kütleli kara deliklerin birleşmeleriyle ortaya çıkıyordur. Peki öyleyse de nasıl? Artık büyük yıldız kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşmeleri sonucunda nasıl oluştuklarına, bu devasa kozmik çarpışmaların Evren’i nasıl sarstıklarını izleyerek doğrudan şahit olabiliyoruz. Galaksilerin birleştiğini biliyoruz ve eğer öyleyse birleşen galaksilerdeki süperdev galaksilerin de birleşmeleri ve daha bile büyük bir süperdev kara delik meydana getirmeleri mümkün. SDSS J084905.51+111447.2 sisteminde, Dünya’dan yaklaşık bir milyar ışık yılı uzakta üç galaksinin çarpışmasında bu süreç işliyor olabilir. Chandra X-ışın Gözlemevi’nden ilave X-ışın görüntüsü, üç adet X-ışın kaynağı (bir tanesi merkezin yakınındaki parlak olan, diğerleriyse üstte ve sağdaki sönük iki tane olan) gösteriyor. X-ışın verileri yanında NASA’nın Geniş Alan Kızılötesi Tarama Kaşifi’nin ve Sloan Dijital Gök Taraması’yla Büyük Binoküler Teleskop’un yer temelli optik verileri, bu kaynakların birleşen galaksilerde bulunan birikim yapan süperdev kara delikler olduklarını gösteriyor. Böylesi üçlü kara delik sistemlerini belirlemek önemli çünkü üçüncü kara deliğin, diğer ikisini yavaşlatıp birlikte spiraller çizerek nihayetinde birleşmelerinde önemli bir rol oynayabileceği düşünülüyor. Bu, “son parsek problemi”ni nihayet çözmek için önemli bir adım olabilir.
Görsel: X-ışın: NASA/CXC/George Mason Univ./R. Pfeifle et al.; Optik: SDSS & NASA/STScI