Güneşimiz Güneş Sistemine yalnızca ışık değil, aynı zamanda kendinden de parçalar veriyor. Yüzeyde başlayan güçlü parlamalar, Güneş’in bükümlü manyetik alanının enerjisini sıcak, hızla hareket eden kozmik parçacık bulutları şeklinde serbest bırakabilir. Astronomlar bu bulutlara Koronal Kütle Atımları, ya da kısaca CME adını veriyor. Böyle püskürmeler Güneş Sistemimizin güvenliğinde önemli bir rol oynayabilir. CME’ler, Dünya yörüngesindeki korunmasız uydular (veya insanlar) üzerinde zararlı etkiye sebep olacak uzay fırtınaları üretebilir. Fazlasıyla güçlü CME’ler iletişim uydularını mahvedebilir. Bilinen en kötü şöhretli örnek 1859’daki Carrington Olayı, Dünya üzerindeki telgraf tellerini eritmeye yetecek kadar kuvvetli bir güneş fırtınasıydı (modern, teknoloji temelli toplumumuzun böyle başka bir darbeye dayanıp dayanamayacağı da açık bir soru). Zaman içinde CME’ler bir gezegenin atmosferini de soyup atabilir (neyse ki Dünya’nın manyetik alanı atmosferimizi korumaya yardımcı oluyor). Galaksimizdeki çoğu yıldızın, Güneşimizde şu anda görülen nispeten mütevazı faaliyetten çok daha güçlü patlamalar sergilediğini biliyoruz. Ama yıldızlar bu kadar uzak olduklarından yıldız patlamaları tarafından üretilen CME’lerin özelliklerini ölçmek aşırı derecede zor. HR 9024 adlı nispeten parlak, yakın bir yıldız üzerine yeni bir çalışma, güçlü bir yıldız parlamasıyla ilişkili bir CME’nin özelliklerinin bugüne kadarki en iyi ölçümünü sağlıyor. HR 9024’teki güçlü bir parlama sırasında Chandra X-ışın Gözlemevi üzerindeki HETGS spektrometresini kullanan gözlemler, parlamayla atılan silikon, kükürt ve oksijen atomlarının hareketlerinde önemli değişimler gösterdi. Bu gözlemler Güneş CME’lerine özgü bir davranışla, en sıcak maddelerin yıldızın yüzeyinden saatte neredeyse bir milyon kilometreye varan hızlarda ilk olarak yükseldiklerini, ardından daha soğuk maddelerin tekrar yıldıza doğru indiklerini gösterdi. HR 9024’teki CME’nin kütlesi muazzam; Mars’ın uydularından Phobos’un kütlesinin neredeyse 100 katı kadar. Büyük oranda Güneş’in CME’lerinin gözlemlerine dayanan yukarıdaki görsel, HR 9024’teki koronal kütle atımının bir illüstrasyonu.
Görsel: NASA/CXC/INAF/Argiroffi, C. et al. İllüstrasyon: NASA/GSFC/S. Wiessinger