17 Ağustos 2017 tarihi bir gündü. Bu tarihte ilk kez kainatta kısa süreli bir kaynak hem yayınladığı elektromanyetik radyasyonla, hem de ürettiği kütle çekim dalgalarıyla tespit edilmişti. GW170817 adı verilen bu kütle çekim dalgası kaynağı bir gama ışın emisyonu patlamasıyla ve değişen bir optik, morötesi ve X-ışın kaynağı olarak tanımlanmıştı. Bu gözlemler kaynağın bir kilonova, çok uzak bir galaksideki iki nötron yıldızının birleşmesi olarak tam yerinin saptanmasına yardımcı oldu. Bu kaynağın X-ışın emisyonunu Chandra X-ışın Gözlemevi’yle (CXO) ölçme çabalarının sonucu başlangıçta hayal kırıklığıydı. 19 Ağustos’ta, kütle çekim dalgası olayından iki gün sonra gözlemler kaynağı Chandra X-ışın bandında tespit etmekte başarısız oldu. Ama Chandra vazgeçmedi ve nihayetinde ödülü 26 Ağustos 2017’de X-ışın emisyonunun ilk tespiti oldu. CXO kaynağı izlemeye devam etti ve daha yeni gözlemler kaynağın Aralık’la birlikte önemli miktarda parlaklaştığını gösterdi. XMM-Newton X-ışın uydusuyla gözlemler de Aralık’ta, kaynak XMM tarafından görülebilir hale gelir gelmez yapıldı. Bu gözlemlerin Chandra’nınkilerle karşılaştırılması, kaynağın parlaklığının belirgin biçimde azaldığını gösterdi. Yukarıdaki görsel bu ilk XMM-Newton gözlemini, kilonovanın emisyonu üst soldaki daireyle işaretlenmiş olarak gösteriyor. Ev sahibi galaksinin emisyonu da XMM tarafından tespit edilmiş. X-ışın emisyonunun parlaklığı bu birleşmenin, kütlesi Güneş’in yaklaşık 3 katı kadar olan yeni bir kara deliğin doğumuyla sonuçlandığını düşündürüyor. Eğer doğrulanırsa bu bebek kara delik bilinen en düşük kütleli kara delik olacak.
Görsel & Referans: ESA/XMM-Newton; P. D’Avanzo (INAFÐOsservatorio Astronomico di Brera)