Süpernova patlamaları çoklukla, Evren’i hidrojen ve helyumdan daha kompleks kimyasal elementlerle zenginleştirmekten sorumludur. Bu şiddetli patlamalar yıldızlararası çevreye kimyasal elementleri dağıtır (ve süreç sırasında yeni elementler hazırlar). Ve süreç yıldız patlamasıyla sona ermez: dev yıldızların patlamasından geriye kalan nötron yıldızlarının birleşmeleri altın gibi yüksek atom numaralı elementleri üretebilir. Peki evrenin her yerinde bu süreç nasıl işliyor ve Evren’in kompozisyonu, Güneş Sistemimizin kompozisyonuyla karşılaştırıldığında nasıl? Cevabını bulmaya yardımcı olmak için Hitomi X-ışın Gözlemevi, (Samanyolu’nun da ait olduğu) Yerel Grup’a nispeten yakın bir galaksi kümesinin, Perseus’un yüksek öncelikli bir gözlemini yaptı. Perseus Kümesi’ndeki galaksiler, üye galaksilerdeki yıldızların süpernovaları ve diğer enerjik süreçlerde üretilen sıcak, X-ışın üreten gazın içerisinde ilerliyorlar. Hitomi devrim niteliğinde yeni tipte bir cihaz, Yumuşak X-ışın Spektrometresi (SXS), X-ışın emisyonunun dalga boylarıyla aşırı kesin değişimlerini, bir X-ışını soğurulduğunda detektör sıcaklığında meydana gelen küçük değişimleri tespit ederek ölçen bir X-ışın “kalorimetresi” taşıyor. Yukarıdaki görsel bu yeni Hitomi sonucunu özetleyen bir montaj. Sağ üstteki ilave görsel Perseus kümesindeki sıcak gazların Chandra X-ışın Gözlemevi’yle alınmış olan ve Hitomi Yumuşak X-ışın Spektrometresi alanlarının maviyle çizildiği bir X-ışın görüntüsünü gösteriyor. Üstteki grafik Perseus’taki sıcak gazların SXS tarafından görüldüğü şekliyle X-ışın emisyonu spektrumunu gösteriyor. Spektrumdaki sivri uçlar sıcak küme gazlarındaki iyonize atomlar tarafından üretilen X-ışın emisyonu. Bu emisyonun iki dalga boyu bölgesi alttaki grafiklerde öne çıkarılıyor. Soldaki spektrum krom, manganez ve demirin özelliklerini; sağdaki ise demir ve nikelin özelliklerini içeriyor. Dikkatli analiz, bu elementlerin bolluğunun Güneş’e yakın bolluklarına çok benzer olduğunu ve her iki bölgenin de çok farklı geçmişlerinde benzer bir kimyasal zenginleşme yaşadığı şaşırtıcı sonucunu gösteriyor.
Görsel & Referans: NASA Goddard Space Flight Center