Ana Sayfa Genel ULX Fabrikası

ULX Fabrikası

Galaksilerdeki hızlı yıldız oluşumu komşu galaksiler arasındaki çarpışmalarla etkinleşebilir. Bu çarpışmalar, çarpışan galaksilerdeki çevresel gazda şokları tetikleyebilir ve bazı gaz bulutlarının hızla yıldızlara sıkışmasına sebep olur. Samanyolu’na nispeten yakın en aktif yıldız oluşturan galaksilerden bir tanesi, her yıl 10 ile 100 arası Güneş türü yıldız oluşturan Arp 299 adlı galaksidir. Arp 299 gerçekte, uzun zaman önce çarpışan NGC 3690 ve IC 694 adlı iki galaksidir ve bu yüksek yıldız oluşum hızından muhtemelen bu çarpışma sorumludur. X-ışın emisyonu, fazlaca örtülü, yeni oluşmakta olan yıldızların görüntülerini sağlamasıyla ve aynı zamanda çoğu dev yıldızın hızlıca evrimleştiği kompakt cisimlerin (nötron yıldızları ve kara delikler) bir nüfus sayımını sunmasıyla bir galaksideki bütün yıldız oluşumu tarihini izlemek için iyi bir araçtır. Arp 299 X-ışınlarında oldukça parlak. Yukarıdaki görsel Arp 299’un Chandra X-ışın Gözlemevi’nden pembe renkle gösterilen X-ışın emisyonu ve NuSTAR yüksek enerji X-ışın teleskobundan maviyle gösterilen yüksek enerji X-ışınlarıyla birlikte birleştirilmiş bir optik görüntüsü. X-ışın verileri, Arp 299’da büyük sayıda çok kuvvetli, “aşırı parlak X-ışın kaynağı” (ULX) gösteriyor. Bu ULX’ler X-ışınlarında, galaksilerde bulunan çoğu “normal” (patlayıcı olmayan) X-ışını yayınlayan cisimden daha parlaklar. Tipik olarak galaksiler bir veya iki ULX kaynağına ev sahipliği yaparlar, ama ARP 299 bunlardan 20 tanesine sahip. Güçlü yıldız oluşum bölgeleriyle olan ilişkilerine dayanarak Arp 299’daki bu aşırı parlak kaynakların, normal, dev yıldızlar (Güneş’in kütlesinin 10 katından daha fazla kütleye sahip olan) ve nükleer evrimini tamamlayıp patlamış olan daha büyük bir yıldızın artçısı kompakt bir birikim yapan cisimden (muhtemelen bir kara delik) meydana gelen, birikim yapan yüksek kütleli X-ışın çift yıldız sistemleri olduğu düşünülüyor. Bu X-ışın gözlemleri aynı zamanda NGC 3690 ve IC 694’ün merkezlerinde, fazlaca gömülü süperdev kara delikleri bulunduğunu gösteriyor.

Görsel: X-ışın: NASA/CXC/Univ of Crete/K. Anastasopoulou et al, NASA/NuSTAR/GSFC/A. Ptak et al; Optik: NASA/STScI

YORUM YOK

Yorumunuzu yazabilirsinizCevabı iptal et

Exit mobile version