Yıldız oluşumu nispeten yavaş bir süreç olarak gerçekleşebilir, ama bazı çevreler alışılmadık, hızlı, belki de galaksiler arasındaki çarpışmaların sebep olduğu ani yıldız oluşumu patlamaları yaşar. Bu patlamalarda oluşan parlak, nadir, dev yıldızların gruplarının incelenmesi, yıldız oluşumunun çeşitli kozmik ortamlarda gerçekten nasıl işlediğini anlamamıza yardımcı oluyor. Çünkü dev yıldızlar o kadar hızlı evrimleşir ki, yakın zamanlı, aktif yıldız oluşumunun işaret direkleri görevi görürler. Dev yıldızlar fazla parlak oldukları için büyük mesafelerde tanımlanabilir ve incelenebilirler. IC 10 adlı küçük galaksi, yıldız oluşumu teorileri için ilginç bir sınama ortamı sağlıyor. IC 10 küçük bir galaksi olsa da şaşırtıcı derecede fazla sayıda dev yıldız barındırıyor ve yıldız oluşumunun özellikle aktif olduğuna işaret ediyor. IC 10’un yıldız popülasyonu hem evrimleşmiş, hem de evrimleşmemiş dev yıldızlar içeriyor. Bu evrimleşmiş dev yıldızların en büyükleri ekstrem evrimleşmeye uğramışlar ve süpernovalar olarak patlayıp arkalarında kompakt nötron yıldızları ve kara delikler bırakmışlar. IC 10’daki bu kompakt cisimlerin dev yıldızlara karşılık sayısını belirlemek, dev yıldız oluşumunun kapsamlı demografiklerinin anlaşılmasına yardımcı oluyor. Bu kompakt cisimler en iyi X-ışın gözlemleri kullanılarak belirlenebilir. IC 10 ile ilgili, Chandra X-ışın Gözlemevi ile 2003’ten 2010’a kadar elde edilen yüksek uzaysal çözünürlüklü fotoğrafların kullanıldığı yeni bir çalışma, IC 10’deki X-ışın kaynağı popülasyonunun en iyi incelemesini sunuyor. Yukarıdaki görsel, Chandra X-ışın emisyonu fotoğrafı (koyu mavi) ile birleştirilmiş bir kompozit optik görsel (kırmızı, yeşil, mavi). Chandra IC 10’da toplamda 110 X-ışın kaynağı tespit etti. Bu kaynaklardan on altı tanesi, dev yıldızın, yıldızdan madde yutarak bu işlem sırasında parlak, değişken X-ışın emisyonu üreten bir nötron yıldızı ya da kara delik yoldaşa sahip olduğu dev X-ışın çiftleri olarak tanımlandı. X-ışın çiftlerinin nispeten büyük sayısı, yıldız patlamasının yaşının sınırlanmasına imkan sağlıyor ve yıldız patlaması aktivitesinin IC 10 gibi düşük kütleli galaksilerde nasıl meydana geldiğine dair önemli bilgiler sunuyor.
Görsel: X-ışın: NASA/CXC/UMass Lowell/S.Laycock et al. Optik: Bill Snyder Astrophotography