Bir yüzyıldan uzun süre önce Victor Hess tarafından keşfedildiklerinden beri kozmik ışınların kökeni bir gizem olarak kaldı. Kozmik ışınlar, inanılmaz enerjilere hızlanmış atomların kopmuş parçalarıdır (elektronlar, protonlar, atom çekirdekleri ve diğer atomaltı parçacıklar). Bu küçük parçacıklardan bazıları o kadar enerjiktir ki, bir Steven Strasburg ‘fastball’u (beyzbolda atıcının tüm gücüyle yaptığı atış) kadar güce sahiplerdir. Kozmik ışınlar Dünya’ya yağar ve atmosferdeki atomlarla çarpışarak, her saniye yüzlercesi vücudunuzdan geçen ikincil elektronlar ve müonlar meydana getirir. Bazı kozmik ışınlar Güneş’teki yüksek enerji patlamaları tarafından üretilirken diğerlerinin süpernovalarla, ölmekte olan yıldızların muazzam kuvvetlerdeki patlamalarıyla ilişkili olduğu düşünülüyor. Kozmik ışınların kompozisyonlarını belirlemek, bu tuhaf yıldızlararası gezginlerin nasıl üretildiklerini anlamak adına önemli bir araç. Ve iş kozmik ışınları ölçmeye geldiğinde, atmosferle çarpışmalarından önce tespit edebilmek için yüksek irtifalarda incelemek faydalı olur. Bugün, kozmik ışınları incelemek için yeni bir tesis, Uluslararası Uzay İstasyonu’na yüklenmek üzere fırlatılıyor. ISS-CREAM (genelde “ice-cream” şeklinde söyleniyor) adı verilen bu deney gerçekte CREAM adı verilen ve “Kozmik Işın Enerjikleri Ve Kütlesi” anlamına gelen balon temelli bir deneyin değiştirilmiş bir versiyonu. CREAM, Antarktika civarında üst atmosferde uzun süreli balon uçuşları gerçekleştirmişti. Bu balon uçuşları kozmik ışınların kompozisyonu ve kökeni hakkında önemli bilgiler sağladı ama doğal olarak uçuş süresiyle sınırlıydılar. ISS-CREAM’i Uzay İstasyonu’na birleştirerek kozmik ışınların gözlemleri en azından üç yıl boyunca neredeyse kesintisiz hale getirilecek. Kozmik ışınların kökenlerini belirlemek ve bilim insanlarının bunların hangi yollarla hızlandığını ve uzaya fırlatıldıklarını anlamalarına yardımcı olmak adına bu gözlemler kozmik ışınların en yüksek enerjilere kadar doğrudan ölçümlerine genişletilecek. ISS-CREAM 14 Ağustos Pazartesi, bir Falcon 9 roketi kullanılarak bir SpaceX Dragon Kapsülü’nde fırlatılıyor.
Görsel & Referans: ISS-CREAM; NASA; UMd