Ana Sayfa Genel Diski Kırpmak

Diski Kırpmak

İnanılmaz derecede küçük, ağır ve yoğun cisimler olan nötron yıldızları, kütlesi Güneş’ten en az 8 kat daha fazla olan bir yıldızın süpernova patlamasından sonra geriye kalan ezilmiş çekirdeklerdir. Nötron yıldızları genelde Güneş kütlesini yalnızca birkaç kilometre genişlikte bir alana sıkıştırırlar ve o kadar yoğunlardır ki; bir çay kaşığı dolusu nötron yıldızı maddesi, dünyadaki bütün insan nüfusunun toplam kütlesi kadar ağırlığa sahip olur. Bazı nötron yıldızları, normal bir yıldızın etraflarında döndüğü çift sistemlerinin üyesidir. Bu çiftlerde nötron yıldızının kuvvetli kütle çekimi, normal yıldızdan gazlarını soyup nötron yıldızının üzerine çekebilir. Bu gaz aralıksız bir şekilde akar ve helezonlar çizerek nötron yıldızına yaklaşırken nötron yıldızının çevresinde ince, geniş ve sıcak bir birikim diski meydana getirir. Madde nötron yıldızının üzerine düştükçe milyonlarca derecelik sıcaklıklara ulaşır ve X-ışını emisyonu üretir. NASA’nın NuSTAR ve Swift yüksek enerji uzay teleskoplarının X-ışın verilerinin kullanıldığı yeni bir çalışma, önemli bir X-ışın çifti olan Aquila X-1’deki diskin yapısı hakkında önemli yeni bilgiler ve birikim sürecine dair yeni detaylar sağladı. Yukarıdaki görsel, Aql X-1’de nötron yıldızını çevreleyen birikim diskinin bir illüstrasyonunu gösteriyor. İlave, birikim diski içerisindeki demir atomları tarafından üretilen X-ışını emisyonunun NuSTAR (siyah) ve Swift (kırmızı) verilerini gösteriyor. Bu emisyonun enerjiyle simetrik şekli, nötron yıldızının yüzeyinin yakınında yayın yapan maddelerin bulunmadığına işaret ediyor, çünkü yakında olsalardı, nötron yıldızının yakınındaki uzayzaman bozulmaları demir emisyonunun şeklini bozardı. Astronomlar, Aql X-1’deki nötron yıldızının kuvvetli manyetik alanının, birikim diskinin iç sınırını kırptığını ve illüstrasyonda da görüldüğü gibi nötron yıldızının yüzeyinden uzaklaştırdığını düşünüyor. Ama Aql X-1’in X-ışın emisyonundaki değişimler, disk maddesinin bir şekilde nötron yıldızının üzerine düştüğünü gösteriyor. Bu maddeler büyük olasılıkla manyetik alan tarafından diskten nötron yıldızının katı demir yüzeyine yönlendiriliyorlar.
Görsel: NASA/Goddard Space Flight Center/Dana Berry; King et al. 2016

Exit mobile version