Yıllık Arşiv: 2014

Galaksi kümeleri, maddesel Evrenimizi tanımlayan kozmik madde ağını çizer. Bu muazzam kozmik yapıların ne zaman ve nasıl oluştuklarını anlamak, karanlık maddenin, galaksilerin ve yıldızların bugün bildiğimiz şekliyle Evren’i oluşturmak için nasıl bir araya geldiklerini anlayabilmek açısından önemlidir. Şimdilerde bir...

Dev bir yıldız termonükleer yakıtını tükettikten sonra demir çekirdeği çöker ve yıldızı parçalamaya yetecek kadar enerji açığa çıkarır. Küçük, çökmüş çekirdek, Güneş kütlesinin bir şehir boyutlarına sıkıştırıldığı, nötron yıldızı olarak bilinen bir cisim haline gelebilir. Nötron yıldızları o kadar...

Gama-ışını patlamaları (GRB) bugün gözlemleyebildiğimiz en enerjik olaylardır. GRB'ler uzaydan gelen, kısa süreli, şiddetli yüksek enerji parlamalarıdır ve uzun yıllar boyunca astronominin en büyük gizemlerinden biriydiler. İlk kez Temmuz 1969'da gözlenen (ancak ilk kez 1973'de kaydedildiler) GRB'ler uzun süre...

Genç, düşük kütleli yıldızlar genelde çok aktiflerdir, çok sayıda yıldız lekesi, yıldız parlaması üretip çokça yüksek enerji X-ışın emisyonu ortaya çıkarırılar. Genç yıldızlar çok hızlı dönme eğilimindedirler ve bu dönüş, dış katmanlardaki sıcak iyonize gazın konvektif sirkülasyonuyla bir araya...

Dost canlısı Güneşimiz'in karanlık bir tarafı da var. Pek azının görebildiği, ürpertici, kötü niyetli bir taraf. Bize sıcaklık ve ışık gönderen, görünürde gülümseyen maskenin ötesine bakın, Güneş'in sapkın yüzünü göreceksiniz. Her an fırtınalı bir hale gelebilecek ve hiddetle patlayabilecek...

Uzay tehlikeli bir yer. Hayat veren ışığı ve sıcaklığı sağlayan kendi Güneşimiz gibi dost canlısı bir yıldız, aniden vahşileşebilir, gezegenini merhametsiz X-ışınları ve ölümcül yüksek enerji parçacıkları bombardımanına maruz bırakabilir. Bu gibi patlamalar telekomünikasyon altyapısını yok ederek Dünya medeniyetine...

Bir kara delik olay ufkuna fazla yakın dolanan maddeleri yutarak büyür. Kara delik tarafından ne kadar madde biriktirilirse olay ufku da o kadar büyük olur ve daha fazla madde yutması daha kolay hale gelir. Prensipte bu süreç durmaksızın devam...

Evimiz olan spiral galaksiye, Samanyolu’na yukarıdan bakabiliyor olsaydık nasıl görünürdü? Muhtemelen takımyıldız Canes Venatici’deki (Av Köpekleri)  büyük plan bir spiral galaksi, Girdap Galaksisi gibi. Girdap bizden yalnızca 30 milyon ışık yılı uzakta olduğu ve yüzü dönük olarak gördüğümüz için...

Yıldızlar galaksi içerisinde dağılmış gaz ve toz bulutlarından genellikle gruplar halinde doğarlar. Yıldız oluşumunda kütleçekim, dönme ve sıcaklık arasında kompleks bir etkileşim söz konusudur. Astronomlar arasındaki yaygın bir fikre göre yıldız oluşumu bulutun merkezinden dış bölgelerine doğru, bulutu içeriden...

Aktif kara delikler doymak bilmez yiyicilerdir, ama aynı zamanda büyük kabarcıklar şişirirler. Kara deliğe doğru düşen madde, yutulmadan önce genelde kara deliğin çevresinde dönen bir disk oluşturur ve diskteki içeri doğru spiral çizen madde gerçekten diske dik yönlerde, kara...

Manyetik alanlar karmaşık olgulardır. Manyetik alanlar, elektronlar gibi yüklü parçacıkların hareketiyle üretilir. Güneş’in yüzeyinin altındaki sıcak plazmanın hareketi, Güneş’in dönüşüyle dolaşıklaştırılan ve güneş lekesi çevrimleri ile güneş fırtınalarını yaratan karman çorman manyetik alanını üretir. Galaksimizin tamamı da manyetize olmuş...