Kara delikler sıklıkla yollarına çıkan her şeyi yutan, evrensel elektrikli süpürgeler olarak düşünülür. Öyle değiller. Ama aynı kara delikler bir şekilde, (ışığın hızına yaklaşan) inanılmaz hızlarda dışarı doğru hareket eden muazzam dış akışlar, “jetler” üretebilirler (ve üretirler). Galaksilerin merkezlerindeki süperdev kara delikler tarafından üretilen böylesi jetler, milyonlarca ışık yılı boyunca uzasalar bile aşırı derecede dardırlar. Kara deliklerin bu muazzam, aşırı ince jetleri nasıl oluşturdukları hala bir sır. Astronomlar bu jetlerin, kara deliğin yakınındaki güçlü bir manyetik alan, kara deliğin kendi dönüşü ve kara deliği besleyen dönen bir sıcak plazma birikim diski arasındaki etkileşim tarafından üretildiklerini düşünüyor. Kesin detaylarsa hala çözülmeyi bekliyor. Yeni teorik çalışmalar, akla kara delik dönüşünün, jetin gücü üzerinde sıra dışı bir etkisi olduğunu getiriyor. Bu yeni teori, en güçlü jetlerin, kara deliğin birikim diskinin aksi yönünde döndüğü sistemlerde ortaya çıktığını gösteriyor. Ve kara delikle birikim diski aynı yönde döndüklerinde jetin kuvveti azalıyor. Bundan yapılacak bir çıkarım, evrenin erken zamanlarında galaksilerin merkezlerindeki “geriye” dönen kara deliklerin çok güçlü jetler ürettikleri, ama zaman ilerledikçe kara delikler ve disklerin aynı yönde dönmeye başlayıp jet gücünü azalttıkları olmalı.
Görsel: NASA/JPL-Caltech