Yıldız patlamaları bir yıldızın çevresini tekrar şekillendirme yollarından birisidir. Özellikle güçlü bir tür patlama, kompakt bir beyaz cücenin yoldaş bir yıldızdan madde biriktirdiği “klasik novalar”da gerçekleşir. Zamanla beyaz cücenin yüzeyinde o kadar çok madde birikir ki bir nükleer patlama meydana gelir, bu gerçekleştiğinde de yıldız aşırı derecede parlaklaşır. Peki patlamada dışarı atılan maddeye ne olur? GK Persei adı verilen bir klasik novanın Chandra X-ışın Gözlemevi’yle yapılan yeni bir gözlemi, bu soruyu yanıtlamaya yardımcı oluyor. GK Per 1901’de püskürdü ve patlamada dışarı atılan maddeler yıldızlararası maddelere çarpıp Chandra’nın gördüğü X-ışın emisyonunu üreten bir şoklanmış gaz kabuğu oluşturdu. Yukarıdaki görsel, sahte renkli bir görüntü olarak nova kalıntısının Chandra X-ışın görüntüsünü gösteriyor; kontur çizgileri Çok Büyük Dizi ile alınan bir radyo görüntüsünden elde edildi. Nova kalıntısının X-ışın emisyonuyla radyo emisyonu arasında güçlü bir korelasyon bulunuyor. Chandra gözlemi, süpernova kalıntılarında da gözlenen bir süreçle, bu şokların bir kısmının atomaltı parçacıkları (elektronlar gibi) hızlandırdığını gösteriyor.
Görsel: X-ışın: S¸ölen Balman (ODTÜ, Türkiye) ve NASA; Radyo: E. Seaquist (U Toronto)