Ana Sayfa Genel M87’yi Ölçeklendirmek

M87’yi Ölçeklendirmek

Kara delik

Astrofiziksel açıdan konuşursak, kara delikler küçük cisimlerdir. Samanyolu’ndaki kara deliklerin “büyüklüğü” genelde yalnızca birkaç kilometre kadardır (ve pek rahatça olmasa da Dünya üzerindeki şehirlerin çoğunun sınırları içine kolayca sığabilirler) ve galaksilerin merkezlerinde bulunan en büyük (yani en büyük kütleli) kara delikler bile Güneş Sistemi’nden ancak biraz büyüktür. Küçük boyutlarına rağmen çok güçlü bir etkiye sahiplerdir; aktif kara deliklerin hepsi değilse bile çoğu, ışığa yakın hızlarda, galaksilerarası uzaya doğru kendilerini üreten kara deliğin büyüklüğünün milyonlarca katı boyunca uzayan parçacık jetleri atarlar. Bu jetlerdeki enerji ve madde fışkırması, galaksiden galaksilerarası uzaya doğru zenginleşmiş madde atılması ve galaksilerarası maddeyi içinden yeni galaksiler doğabilecek biçimde yeniden şekillendirmesiyle kozmik ekosistemde hayati bir rol oynar. Bunun tam olarak nasıl gerçekleştiği çok iyi anlaşılabilmiş değil. Aktif galaksi M87 astrofizikçilere, kara deliklerin jetleri atma şeklinin detaylarını anlamak adına eşsiz bir fırsat sunuyor. M87 merkezinde 6,5 milyar Güneş kütleli bir kara deliğe sahip ve bu şu anda doğrudan görüntülenen ve manyetik alanı ölçülen tek kara delik. Bu süperdev kara delik aynı zamanda, artık büyüklüğü, şekli ve enerjisi, elektromanyetik spektrumun neredeyse tamamını kapsayan uzay temelli ve yer temelli aşırı güçlü bir cihaz dizisi kullanılarak detaylı biçimde ölçülmüş bir parçacık jeti de atıyor. Yukarıda gösterilen montaj bu görsellerin bir birleşimi ve mesafe ölçeğinde yaklaşık 50 milyon katsayısıyla, 60 ışık saatinden 300.000 ışık yılına kadar olan bir büyüklük ölçeğini kapsıyor. Bu gözlemler bilim insanlarının, enerjinin jeti tek başına nasıl yaydığını ve böylesi jetlerin, bu kadar büyük mesafelerde nasıl bu kadar dar kalabildiklerini anlamalarına yardımcı oluyor.

Görsel: EHT Multi-wavelength Science Working Group; EHT Collaboration; ALMA (ESO/NAOJ/NRAO); EVN; EAVN Collaboration; VLBA (NRAO); GMVA; Hubble Space Telescope; Neil Gehrels Swift Observatory; Chandra X-ray Observatory; Nuclear Spectroscopic Telescope Array; Fermi-LAT Collaboration; H.E.S.S collaboration; MAGIC collaboration; VERITAS collaboration; NASA ve ESA

Yorumunuzu yazabilirsiniz