Ana Sayfa Genel Büyük Balık Küçük Balığı Yutar

Büyük Balık Küçük Balığı Yutar

Geçen 50 yılda fizikçilerin ve mühendislerin üstün gayretleri sayesinde, uzay zamanın kara deliklerin birleşmelerinden kaynaklanan titreşimini ölçmek, tam olarak bir rutin halini almasa da en azından tamamen alışılmadık olmaktan çıktı. Artık, Evren’deki kara deliklerin ve diğer çökmüş cisimlerin özellikleri hakkında fikir edinebilmek için, farklı türlerde kompakt cisim birleşmelerini kataloglayabildiğimiz ve değişik türlerin nasıl dağıldığını inceleyebildiğimiz bir devirdeyiz. İlgi çekici yeni bir örnek, 12 Nisan 2019’da gerçekleşen kütle çekim dalgası olayı. Ulusal Bilim Vakfı’nın (NSF) LIGO Hanford ve LIGO Livingston kütle çekim dalgası gözlemevleriyle Avrupa Virgo gözlemevi tarafından görülen bu olay, bugüne kadar tespit edilen en sıra dışı kara delik birleşmelerinden birisiydi. Bunun öncesindeki tüm kara delik birleşmesi tespitleri, neredeyse eşit kütledeki iki kara delik içeriyordu. Ama 12 Nisan 2019 olayının detaylı analizi, bu birleşmenin bir tanesi Güneş’in yaklaşık 30 katı kadar, “küçük” olanınsa Güneş’in 8 katı kadar kütleye sahip, çok farklı kütlelerde iki kara delik içerdiğini ortaya çıkardı. Yukarıdaki görsel, iki kara deliğin olay ufku büyüklüklerinin, birleşme tarafından uzay zamanda üretilen tahmini bozulmalar üzerine eklenmiş bir çizimi. 8 Güneş kütlesi, daha eski birleşmelerde görülen kara delikler için oldukça tipik, ama 8 Güneş kütleli kara delik şimdiye kadar bir birleşmede tespit edilen en küçüğü. İlginç şekilde, fazlaca değişken X-ışın emisyonlarından tespit edilen kara delikler benzer “küçük” kütlelere sahip gibi duruyorlar. Belki de bu küçük kara delikler henüz daha büyük kuzenleri gibi büyüyecek kadar yememişlerdir. Bu birleşme aynı zamanda Einsten’ın genel görelik teorisinin ön görülerini de doğruladı. Yeni koronavirüs salgını nedeniyle, LIGO’nun 1 Nisan 2019’da başlayan mevcut gözlem turu, 27 Mart 2020’de ne yazık ki durduruldu.

Görsel & Referans: N. Fischer, H. Pfeiffer, A. Buonanno (Max Planck Kütle Çekim Fiziği Enstitüsü), Simulating eXtreme Spacetimes project

Yorumunuzu yazabilirsiniz