Ana Sayfa Genel Eta Carinae’deki Şok Edici Süreçler

Eta Carinae’deki Şok Edici Süreçler

Eta Carinae olarak bilinen süper parlak, ölüme mahkum yıldız Dünya’nın 10,000 ışık yılı çevresindeki en ilgi çekici yıldızlardan birisi. En çok da 19. yüzyılın ortasında, yıldızın bir şekilde kurtulduğu, küçük bir süpernova kadar enerjik olan bir olayda aşırı parlaklaşması ve ardından dramatik şekilde sönükleşmesiyle tanınıyor. X-ışın ve diğer gözlemlerden Eta Carinae’nin aslında, görülmeyen bir gizemli yoldaş yıldızın sıra dışı şekilde eliptik bir yörüngede daha büyük kütleli ve parlak bir yıldızın çevresinde döndüğü bir çift sistemi olduğunu biliyoruz. X-ışın emisyonu daha parlak yıldızın rüzgarının yoldaşın rüzgarıyla çarpışmasında üretiliyor. Rüzgarların çarpışması, parlak yıldızın kalın ve yavaş rüzgarının içerisinden geçtiği sırada yoldaş yıldızın etrafında bir şok dalgası yaratıyor. Çarpışmanın enerjisi ısıya dönüşüyor, şok dalgasındaki sıcaklıkları on milyonlarca dereceye yükseltiyor ve X-ışınları üretiyor. Bu şok dalgası yörünge etrafında yoldaş yıldızın hareketiyle birlikte ilerliyor ve çifti çevreleyen atılmış gaz ve tozun farklı bölgelerini periyodik olarak aydınlatıyor. Aynı zamanda, hem NASA’nın Fermi Gama-ışın Uzay Teleskobu, hem de ESA’nın INTEGRAL uzay teleskobu tarafından tespit edilen, gizemli bir çok yüksek enerji gama ışın emisyonu kaynağı mevcut. Şimdi NuSTAR gözlemeviyle yapılan gözlemler Eta Carinae’yi kesin olarak bu sıra dışı yüksek enerji X-ışın emisyonunun kaynağı olarak tanımladı. Yukarıdaki görsel Eta Carinae’nin bir NuSTAR yüksek enerji X-ışın görüntüsünü, bir Chandra X-ışın Gözlemevi X-ışın görüntüsü üzerine yeşil çizgiler halinde eklenmiş şekilde gösteriyor.  NuSTAR çizgileri yüksek enerji X-ışın kaynağının (Chandra görselinin merkezine yakın mavi-beyaz X-ışın kaynağı olarak gösterilen) çift sisteminin çok yakından kaynaklanır şekilde tam olarak yerini gösteriyor. Sert kaynaktaki NuSTAR tarafından görülen değişimler, kaynağın çiftin yörüngesiyle birlikte değiştiğini gösteriyor ve emisyonun Eta Carinae’den kaynaklandığını doğruluyor. Ayrıca, NuSTAR tarafından görülen yüksek enerji emisyonu, Fermi tarafından görülen gama-ışın emisyonuyla düzgün şekilde bağlanıyor. Bu gözlemler yüksek enerji X-ışın ve gama-ışın emisyonunun, çarpışan rüzgar şok dalgasının muazzam gücüyle neredeyse ışık hızına hızlandırılan elektronlar tarafından üretildiğine işaret ediyor. Bu elektronlar optik ışığı sektiriyorlar ve enerjisini gama-ışın bölgesine yükselterek Fermi tarafından görülen gama-ışınlarını üretiyorlar.

Görsel & Referans: NASA/CXC and NASA/JPL-Caltech

Yorumunuzu yazabilirsiniz