Ana Sayfa Genel Parlaklığın Ötesi

Parlaklığın Ötesi

Çağdaş X-ışın astronomisinin bir bilmecesi de Aşırı Parlak X-ışın Kaynakları ya da ULX’lerin doğasıdır. Bir ULX, X-ışınlarında, kütlesi bir kompakt cisim ya da yıldız için olan aralığa düşerse X-ışın fotonlarının momentumunun kendisinin kaynağı parçalayacağı kadar çok fazla parlayan bir cisim olarak tanımlanır. Çok sayıda astronom ULX’lerin yeni bir astrofiziksel cismi, Güneş’in kütlesinin yüzlerce ya da binlerce katı kütleye sahip olan ara kütleli kara delikleri temsil ettiğini ileri sürdü. Ancak NuSTAR X-ışın gözlemeviyle yapılan yeni gözlemlerde, en azından birkaç ULX’in X-ışın parlaklığında periyodik değişimler tespit edildi. Bu periyodik değişimler bu ULX kaynaklarının dönen ve hızla büyüyen nötron yıldızları, Güneş’ten yalnızca biraz daha fazla kütleye sahip cisimler olması gerektiğini gösteriyor. Ama bir nötron yıldızının gözlenen X-ışın emisyonunu üretmeye yetecek kadar madde biriktirmesi için yıldızın yeterli miktarda biriken maddeyi kompakt cismin üzerine yönlendirecek, son derece güçlü bir manyetik alanı olması gerekli.  Astronomlar, M51 Girdap Galaksisi’ndeki ULX 8 olarak bilinen Aşırı Parlak X-ışın kaynağını incelemek için Chandra X-ışın Gözlemevi’nin verilerini kullandılar. Yukarıdaki görsel Girdap Galaksisi’nin, ULX 8’in de noktalı dairenin içerisinde bulunduğu güzel bir Chandra X-ışın görüntüsünü gösteriyor. ULX 8’in X-ışın enerjisiyle X-ışın parlaklığı gözlemleri emisyonda, dar bir enerji aralığına sınırlanmış sıradan bir düşüş gösteriyor. Bu, aşırı derecede güçlü bir manyetik alanın etrafında dönen bir elektronlar popülasyonunun açık göstergesi. Chandra gözlemleri, fazlaca manyetize nötron yıldızlarının bu gizemli aşırı parlak kaynakların hepsini değilse de bir kısmını açıklayabileceği şeklindeki yorumu doğrulamaya yardımcı oluyor.

Görsel & Referans: X-ışın: NASA/CXC/Caltech/M. Brightman et al.

Yorumunuzu yazabilirsiniz