Ana Sayfa Genel Bebek Evrendeki Dev Kara Delikler

Bebek Evrendeki Dev Kara Delikler

Evrenimizdeki süperdev kara delikler nasıl oluşuyor ve evrimleşiyor? Bu sorunun cevaplanmasına yardımcı olmak için bir yöntem, gittikçe daha uzak ve uzaktaki, yani diğer bir deyişle Evren’in tarihinde daha eski zamanlardaki kara delikleri incelemektir. Yüksek enerji Gama-ışını emisyonu, bir süperdev kara deliğin varlığının iyi bir göstergesidir. Bunun sebebi aktif galaksilerin merkezlerindeki süperdev kara deliklerin madde yutmasıdır, bu şiddetli birikim süreci ise patlamaları uzayda binlerce, hatta milyonlarca ışık yılı mesafelere uzanan dar ve güçlü yüksek enerjili parçacık ve radyasyon jetleri üretebilir. Blazarlar aktif olarak beslenmeye devam eden kara deliklere sahip olan ve bu birikim sonucu üretilen jetin doğrultusunun Dünya’ya dönük olması sayesinde yüksek enerji huzmesini doğrudan görmemize imkan veren galaksilerdir. Bunun bir sonucu olarak blazarlar çok parlak, değişen X-ışın ve Gama-ışın emisyonlarıyla fark edilir. Fermi Gama-ışın Uzay Teleskobu 8 yıldan uzun süredir tüm gökyüzünü Gama-ışınlarında izlemeye devam ediyor ve gök haritaları blazarlardan yayılan yüksek enerji Gama-ışın emisyonunun en hassas ölçümlerini sunuyor. Tespit edilen binlerce Gama-ışını kaynağından astronomların bugüne kadar görülen en uzak blazarlar olarak tanımladıkları (yukarıdaki Fermi Gama-ışın gök haritasında işaretlenen) beş tanesinin, bütün Fermi verileri kullanılarak incelendiği yeni bir çalışma yakın zamanda ortaya kondu. Bu blazarlardan en uzak olanı Evren şu anki yaşının yalnızca yüzde onu yaştayken tam olarak oluşmuştu. Astronomlar bu beş galaksinin, erken dönem aktif galaksilerin çok daha büyük olan popülasyonunun yalnızca küçük bir bölümü olduğunu düşünüyor. Ancak Evren’in tarihinde bu kadar erken bir zamanda nasıl oluşabildikleri hala çözülmeyi bekleyen önemli bir bilmece olarak yerini koruyor.

Görsel: NASA; DOE